Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), ‘Dünyada İstihdam ve Sosyal Görünüm: Eğilimler 2024’ başlıklı raporunu yayımladı. Buna göre, 2024’te kayıt dışı çalışma oranlarının sabit kalması ve küresel işgücünün yaklaşık yüzde 58’ini oluşturması bekleniyor. Öte yandan dünyadaki gelir eşitsizliği artmaya devam ederken, reel harcanabilir gelirdeki düşüşün toplam talep ve daha sürdürülebilir bir ekonomik toparlanma bakımından kötüye işaret ettiği belirtildi.
2023 küresel işsizlik oranı %5
ILO’nun raporu, iş arayan işsiz kişilerin sayısının pandemi öncesi seviyelerin altına düştüğünü ortaya koydu. Yüzde 5,1 olarak gerçekleşen 2023 küresel işsizlik oranı, 2022’deki yüzde 5,3 seviyesinin biraz altına inerek sınırlı bir iyileşme gösterdi. Küresel iş açığı ve işgücü piyasasına katılım oranlarında da 2023’te iyileşme görüldü.
Ancak rapora göre, bu rakamlarda ufak bir değişiklik olduğunda kırılganlıklar ortaya çıkmaya başlıyor. İşgücü piyasası görünümünün ve küresel işsizliğin daha da kötüleşeceği öngörülüyor. 2024 yılında iş arayan kişi sayısının 2 milyon artması ve böylelikle küresel işsizlik oranının 2023’teki yüzde 5,1 seviyesinden yüzde 5,2’ye çıkması bekleniyor. Rapora göre, G20 ülkelerinin çoğunda net gelir azalırken, yaşam standartlarında meydana gelen enflasyon kaynaklı düşüşün hızlı bir şekilde telafi edilmesi pek mümkün değil.
Düşük gelirli ülkelerin iş açığı oranı %20
ILO raporunda ayrıca, yüksek ve düşük gelirli ülkeler arasında önemli farklılıkların görülmeye devam edildiği bilgisi de paylaşıldı. 2023 yılında iş açığı oranı yüksek gelirli ülkelerde yüzde 8,2 düzeyindeyken, düşük gelirli ülkelerde bu oran yüzde 20,5 olarak gerçekleşti. Benzer şekilde, işsizlik oranı da 2023’te yüksek gelirli ülkelerde yüzde 4,5 seviyesinde kalırken, düşük gelirli ülkelerde yüzde 5,7 düzeyinde kaydedildi.
Bununla birlikte rapora göre, çalışan yoksulluğunun devam etmesi bekleniyor. Raporda, kişi başı satın alma gücü paritesine göre günde 2,15 dolardan az kazananların sayısının 2023’te yaklaşık 1 milyon arttığı, kişi başı satın alma gücü paritesine göre günde 3,65 dolardan az kazananların sayısının ise 8,4 milyon arttığı belirtildi.
Genç işsizlik sorun teşkil ediyor
İşgücü piyasasına katılım oranlarının pandemi öncesi seviyelere döndüğü aktarılan raporda, kadınların katılımı konusunda da hızlı bir toparlanma görüldüğü ifade edildi. Özellikle yükselen ve gelişmekte olan ülkelerde toplumsal cinsiyet farkının hala kayda değer bir oranda olduğu belirtildi. Genç işsizlik oranları da sorun teşkil edecek düzeylerde seyrettiği açıklanan rapora göre, Ne Eğitimde ne İstihdamda ne de Öğrenimde (NEET) olarak tanımlanan kişilerin oranı, özellikle genç kadınlar arasında hala yüksek ve bu durum, uzun vadeli istihdam beklentilerini olumsuz etkiliyor. Rapor ayrıca, pandemi sonrasında işgücü piyasasına yeniden katılan kişilerin eskisi kadar uzun saatler çalışmama eğiliminde olduğunu ve izin alınan gün sayısının önemli ölçüde arttığını ortaya koydu.
Verimlilik artışı yavaşladı
Rapora göre işgücü verimliliği ise pandemi sonrasında görülen kısa süreli bir artışın ardından, önceki on yılda görülen düşük seviyeye geri döndü. Raporun ortaya koyduğu önemli noktalardan biri de, teknolojik ilerlemelere ve artan yatırımlara rağmen verimlilik artış hızının yavaşlamaya devam etmesi oldu. Raporda bunun nedenleri arasında ciddi tutarlardaki yatırımların, hizmetler ve inşaat gibi daha az verimli sektörlere yönlendirilmiş olması yer alırken, diğer engeller arasında ise beceri kıtlığı ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde ve verimliliği düşük firmaların ağırlıklı olduğu sektörlerde yeni teknolojilerin daha hızlı benimsenmesini engelleyen büyük dijital tekellerin hakim olması yer aldı.
“Sürdürülebilir iyileşme için sosyal adalet sağlanmalı”
Raporun sonuçlarını değerlendiren ILO Genel Direktörü Gilbert F. Houngbo, “Bu rapor, işgücü piyasasıyla ilgili ana verilerin arkasındaki faktörlerin incelenmesine dayalı bir rapor olduğu için, raporda ortaya koyulanlar dikkatle ele alınmalı. Görünen o ki, bu dengesizlikler artık sadece pandemi sonrası iyileşmenin bir parçası değil, aynı zamanda yapısal dengesizlikler” dedi.
İşgücü ile ilgili olarak raporda işaret edilen zorlukların hem bireysel geçim kaynakları hem de işletmeler için tehdit oluşturduğunu söyleyen Houngbo, “Dolayısıyla bunlarla etkili ve hızlı bir şekilde mücadele etmemiz çok önemli. Yaşam standartlarındaki düşüş ve düşük üretkenlik sürekli enflasyonla birleşince, eşitsizliğin artmasına zemin hazırlayan koşullar ortaya çıkmış oluyor ve bu durum, sosyal adaleti sağlama çabalarını sekteye uğratıyor. Daha fazla sosyal adalet sağlanamazsa, sürdürülebilir bir iyileşme asla söz konusu olamayacak” diye konuştu.
