Çarşamba, Nisan 30, 2025

Güç

Tarihi süreçte, medeniyet kavramlarının güç kaynağı olarak şekillendirilmiş yaklaşım; İlkçağdan mülhem demokrasi, hukuk, insan hakları ideallerinin devamı olarak bilim, refah ile eşlenen bir Batı kavramı vardır. (Ortaçağ- Aydınlanma gibi). Her şeyde olduğu üzere bünyesel kritik dönemeçleri aşma kabiliyeti süreç içerisinde her seferinde kendi dinamizmi ile bölgeleri geniş çapta etkilemiş, kültürel çatışma veya etkileşim metodlarıyla küresel boyutta toplumu ve bireyi nihayet tüketici kimliğe doğru sevk etmiştir.

Batı’nın bünyesindeki çelişkiler açısından güncel ve pratik örneklemelere en uygun olanlarından maden, ziraat, sağlık, iletişim, finansın sektörel verimkarlığı hiç boşa değildir.

Bir taraftan dünyada nüfus artışı ve de hızının denetimine ilişkin doğum kontrolü, kısırlaştırma gibi kampanyalar var iken diğer tarafta birçok devlet yönetimlerinin ülke nüfusunu arttırma hedefinde vatandaşların doğurganlıklarını teşvik edecek prim yöntemlerini teşviki açık bir örnektir. Keza iklim ve çevre konuları üzerinden Yeşil Mutabakat, karbon ayak izi gibi bir takım etkinleştirilmiş proje, STK’ları öncülüğünde bir geçiş takvimi içeriyorken, sanayileşmiş diğer ülke ekonomilerinin İklim Şartının dışında kalmak veya çekilmek durumunda hareketlerinde olduğu gibi.

Kapitalizmin Jeopolitiğinde, popüler ekonomi tarafından çok kutupluluk tartışmasında, ABD’nin güç ve egemenliğinin hala belirleyici olduğu bir ortam var. NATO sorumluluklarının bir yük olarak görülmesi, DTÖ kurallarının çiğnenmesi, IMF ve Dünya Bankasının kale alınmaması gibi pratiklerle somut biçimde karşılık bulduğu liberal enternasyonalist projenin genişlemeci emperyalizminin zıddı, savunmacı emperyalizm olarak duruyor.

Hasılı bunların nereden çıktığının, bazı kritik karar ve tercihlerin kimler tarafından verildiğinin gerekirse sorumlulukların tespiti ve teşhisi önemlidir. Münasebetlerde dengeleri zafiyete uğratacak amaç, hedef ve suçlara mahal bırakılmaksızın tedbir mahiyetinde önlemlerin gereği şeffaflık ve haber alma hakkı kurumsallaştırılmalıdır.

Trump’ın ilk döneminden çok evvel ABD’nin gücünün inandırıcılığı ve meşruiyeti yıpranmış durumda idi. Biden ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Sullivan’ın Atlantikçilik projesini ihya etme çabaları da sonuç vermedi.

Günümüzde güç algısı; 1- nüfus, 2 – savunma-sanayi, 3 – sahada bulunma durumu(tecrübe), 4 – kuvvet aktarma kabiliyeti..Ve tabi ki bunların varlığı eşliğinde tüm bu faktörlerde verimliliğin sağlanabilmesi adına yardımcı olabilecek para desteği ile tanımlanmaktadır. Bu noktadan itibarla insan nüfusunun önemi nüfus artış hızına ulaşan ülkeler ve toplumlar için öncelikli güç potansiyeli anlamına gelir.

İnsan hakları, demokrasi, özgürlük gibi hassasiyetlerin pek de yerinin bulunmadığı yaklaşık son on beş senelik süreçte, Askeri güç- Küresel finans- Yüksek teknoloji gibi üç önemli alan ön aldı ki gelecek ile ilgili projeksiyonlarda ağırlığını enikonu hissettireceklerdir.

Demir Uzun

Diğer Yazarlar