Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı İçten: Çin menşeili ayakkabı sipariş verip test yaptırdık, yarısı kanserojen çıktı
SEDA GÖK
Yurtdışında yerleşik pazar yerlerinin Türkiye’nin kanunlarına tabi olmadan ülkede faaliyet göstermesi başta vergi ve istihdam kaybı olmak üzere ciddi sağlık risklerini de beraberinde getiriyor. Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Berke İçten, Çin menşeiili firmadan dernek olarak ayakkabı siparişi verdiklerini ve gelen ayakkabıları laboratuvarda analiz ettirmeleri sonucunda yüzde 50’sinde kanserojen ve ağır metal tespit edildiğini belirtti. İçten, analiz raporlarını Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Ticaret Bakanı Ömer Bolat’a sunduklarını ifade etti.
Türkiye’de yerleşik olmayan e-ticaret pazaryerlerinin ülke ekonomisine verdiği zarar giderek büyüyor. Bu firmalar Türkiye yasalarına uymadıkları için yasada belirtilen vergi dahil fiyatın gösterilmesi gibi yükümlülükleri de hiçe sayarak vatandaşın fiyat algısını manipüle ediyor.
Sahte ucuz platform algısı
Türkiye’ye gelen günlük 120-150 bin e-ithalat paketinin büyük bir kısmını firmanın özel paketleri oluştururken, şirketin “ucuz platform” algısı oluşturmak için vergisiz fiyatını sitesinde gösterdiği anlaşıldı. Ardından ödeme aşamasında ithalat gümrük vergisini Türk vatandaşlarına ödeten firma, kendi ise Türkiye’ye yaptığı satışlar için herhangi bir gümrük ya da gelir vergisi ödemiyor.
Bu platformlar geçtiğimiz yıl Türkiye’de yaklaşık 43 milyar TL’lik ciro yaparken bu rakamın bu yıl 83 milyar liraya ulaşması bekleniyor. Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği’nin (ETİD) raporuna göre yabancı menşeili e-ticaret platformlarının bu yıl Türkiye’de 500 milyar liralık katma değer kaybına yol açacağı tahmin ediliyor. Ayrıca bu gibi platformlardan gelen ürünler Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) gibi ürün güvenlik sistemlerine tabi olmadığı için kanserojen riski yüksek, insan sağlığına zararlı materyaller içerebiliyor.
Ayakkabılarda kanserojen tespiti
Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Berke İçten, bir grup gazeteciye yaptığı değerlendirmede, “Dernek olarak Çin menşeiili firmadan ayakkabı aldık. Bunları laboratuvara göndererek analizini yaptırdık. Yaklaşık yüzde 50’sinde çok yüksek oranlarda kanserojen ve alerjen maddeler, ağır metaller tespit edildi. Bunları Cumhurbaşkanı Yardımcımız ve Ticaret Bakanımıza raporları ile birlikte arz ettik. Tüketici üzerinde ciddi risk oluştuğunu anlattık. Bakan bey yakın zamanda konuya yeni bir düzenleme yapılacağını söyledi. Tedbirin eli kulağında diye düşünüyoruz” dedi.
Yurtdışından ithalat yapmak isteyen firmaların ürünleri konteyner bazlı ithal ettiğinde TAREKS denetimine tabi olduklarını kaydeden İçten, “Firmadan gelenler ise teste ya da TAREKS’e uğramadan tüketiciye ulaşıyor. Türkiye’de herhangi bir platformun mal satmasına karşı değiliz ama eşit şartlarda yarışma derdindeyiz. 2024 verilerine göre 8 milyon çift bu şekilde firmadan ayakkabı gelmiş durumda. Türkiye’de yıllık 72 milyon çift ithalat olduğu düşünüldüğünde yüzde 10’dan fazlası bu platformdan geliyor. Bu platform ülkede 200 orta ölçekli ayakkabı üretim firmasının kapanmasına sebep oldu. Ülkemize yıllık 200 milyon dolarlık ayakkabı satıyorlar” dedi.
