ABD’de ithalat temmuzda artışa geçti, dış ticaret açığı büyüdü
NAZ TÜKEL
ABD’de aylardır süren ticaret durgunluğunun ardından temmuzda dış ticarette kısmi bir toparlanma görüldü. Ticaret Bakanlığı verilerine göre, ithalat yüzde 5,9 artarken ihracat yalnızca yüzde 0,3 yükseldi. Böylece dış ticaret açığı bir ayda yüzde 32,5 genişleyerek 78,3 milyar dolara ulaştı.
New York Times’ın 4 Eylül tarihli haberine göre; bu artışın önemli bir kısmı, Trump yönetiminin ağır tarifeleri devreye girmeden önce altın ve yapay zekâ veri merkezleri için ekipman alımlarından kaynaklandı. İsviçre’den yapılan altın ithalatı ABD’nin bu ülkeyle olan açığını 7,6 milyar dolar büyüttü. Çin’le ticaret açığı da 5,3 milyar dolar arttı. Buna karşın otomobil ve ilaç ithalatı tarifeler nedeniyle geriledi.
Oxford Economics’ten Matthew Martin, ithalattaki artışın yarısından fazlasının altın alımlarından kaynaklandığını, teknoloji ve yarı iletken ürünlerinde ise dayanıklı bir talebin sürdüğünü söyledi. ABD’de yapay zekâ patlaması, Asya’dan gelen çip ve bilgisayar ithalatını yüksek tutmaya devam ediyor.
Buna rağmen, 7 Ağustos’ta yürürlüğe giren yeni tarifeler ithalatın seyrini tersine çevirebilir. Trump yönetimi onlarca ülkenin ürünlerine yüzde 10 ila 50 arasında değişen ek vergiler getirdi. Hindistan’dan ithal edilen ürünlere yüzde 50 oranında gümrük vergisi uygulanırken, Tayvan, Malezya, Kamboçya ve Tayland da yaklaşık yüzde 20’lik tarifelerle karşı karşıya.
Yıl boyunca görülen keskin iniş çıkışların temel nedeni, şirketlerin tarifeler yürürlüğe girmeden önce ürün stoklaması oldu. Baharda Çin’e getirilen sert vergiler ithalatı hızla aşağı çekmiş, yaz aylarında ise diğer ülkelere uygulanan tarifelerin geçici olarak askıya alınması ticarete nefes aldırmıştı.
Dış ticaretteki dalgalanmalara rağmen, ABD ekonomisinin ve tüketicilerin görece dayanıklı kaldığını belirten CFR’den ekonomist Brad Setser, “Firmalar ve tüketiciler şu anda ithalattan vazgeçmek yerine tarifeleri ödemeyi tercih ediyor” dedi.
Trump, politikalarının dış ticaret açığını yarı yarıya azalttığını öne sürse de ekonomistler bu iddiayı sorguluyor. Moody’s Analytics Başekonomisti Mark Zandi’ye göre 2025’teki açık, 2024’teki seviyelere yakın olacak. “Şu ana kadar yüksek tarifelerin dış ticaret açığını anlamlı biçimde düşüreceğine dair bir işaret yok” değerlendirmesinde bulundu.
ABD’nin dış ticaret açığı geçen yıl 1,2 trilyon dolarla rekor kırmıştı. Ekonomistler, açığın sadece ithalata değil, büyüme ve tüketici talebine de bağlı olduğuna dikkat çekiyor. Trump’ın agresif tarife politikalarının ise kısa vadede fiyatları yükselterek, uzun vadede ise ABD ihracatına zarar verme riski taşıdığı uyarısı yapılıyor.
