Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, gıda ürünlerinde yaşanan taklit ve tağşiş konusunda uyarılarda bulundu. Üretici fiyatları ortadayken özellikle internet yoluyla satılan ürünlerin fiyatlarının düşük olmasının akıllara doğrudan taklit ve tağşişi getirdiğini ifade eden Bayraktar, “Maliyetleri düşürmek amacıyla yapılan taklit ve tağşiş artık tüketicilerimizin sağlığını tehdit eder hale geldi. Bir taraftan artan girdi fiyatları üretim yapmayı zorlaştırırken diğer yandan gıda ürünlerinde artan taklit ve tağşiş üreticilerimiz için ekonomik kayıplara sebep oluyor ve bu durum ihracatımızı da olumsuz etkiliyor. Üreticilerimizin bin bir emekle ürettiği ürünlerini her türlü hile ve sahtekarlığa karşı korumak zorundayız. Bu sebeple taklit ve tağşişli ürünlere karşı hem üreticilerimizin emeğini korumak hem de tüketicilerimizi bilgilendirmek adına uyarılarımızı yapmaya devam ediyoruz” diye konuştu.
“Tüketiciler daha ucuz ürünlere yöneliyor”
Gıda fiyatlarının artmasıyla alım gücü düşen tüketicilerin daha ucuz ürünlere yöneldiğini aktaran Bayraktar, “Bu durumu fırsat bilen bazı satıcılar gıda ürünlerinde hile ve sahtekarlığa daha fazla başvuruyor. Gerek merdiven altı yapılan üretimlerle gerekse taklit ve tağşiş yöntemiyle sözde ‘uygun fiyat’ adı altında satışa sunuluyor. Son yaptığımız Ramazan ayı öncesi üretici-market fiyat çalışmamızda zeytinyağının üreticideki 1 litre fiyatı 303 TL iken, markette 5 litrelik fiyat bin 710 TL. Buna rağmen farklı adlar altında satılan 5 litrelik zeytinyağı internette 415 TL’ye kadar düşük fiyatlara satılıyor. Çiçek balında 2023 yılı üretim maliyeti Üretici Birliği tarafından en az 111 TL olarak belirlendi. Bilindik markalar 300 ile 500 TL arasında 1 kilogram çiçek balını satışa sunarken internette 1 kilogram çiçek balının 140 TL’ye satıldığını görüyoruz. Yine süt ürünlerinde de benzer fiyatlara şahit oluyoruz” dedi.
Geçtiğimiz yıl Dünya Gıda Fiyat Endeksi’nin yaklaşık yüzde 10 gerilerken ülkemizde 2023 yılı aralık ayında gıda fiyat endeksinin yıllık bazda yüzde 72 arttığını söyleyen Bayraktar, açıklamasını şöyle sürdürdü: “2024 yılının ocak ayında aylık yüzde 5,1, artan endeks şubat ayında aylık yüzde 8,2 artarak yıllık yüzde 71,1 seviyesinde gerçekleşti. Tüketici, artan enflasyonun etkisini en fazla gıda fiyatlarında hissediyor. Hızla yükselen gıda fiyatları mutfak harcamalarını artırırken, alım gücünün de azalmasına sebep oluyor. Bu nedenle evdeki hesabın markete uymadığı, gıda fiyatlarının gündemden düşmediği bir dönemdeyiz.”
“İftar sofraları taklit ve tağşişden uzak güvenilir gıdalarla kurulmalı”
Sofralarda en çok tüketilen ve sağlıklı beslenmenin temelini oluşturan zeytinyağı, tereyağı, bal ve peynirin taklit ve tağşiş yapılan ürünlerin başında geldiğini belirten Bayraktar, şunları söyledi: “Tüketicilerin dengeli beslenmesinde önemli yeri olan ürünlerde taklit ve tağşişin artması sağlık sorunlarına neden olurken, güvenilir gıdaya ulaşma endişesi de artıyor. Protein kaynağı olan peynirde, süt yağı haricinde başka yağların kullanımı, koyun ve keçi peynirlerine inek sütü karıştırılması, ürün yapısını sertleştirmek için nişasta kullanımı, küf ve maya oluşumunu engellemek amacıyla yasaklı madde kullanımı gibi yollara başvuruluyor. Tereyağında süt kremasına bazı bitkisel ve hayvansal yağların ilavesinin yanı sıra üretilen tereyağlarının gerçeğe yakın görünmesi için sarı renkli gıda boyası ilavesi yapılıyor. Zeytinyağında ise içeriğinin ne olduğu belli olmayan yağların katılması gibi birçok farklı taklit ve tağşiş yöntemi kullanılıyor. Balda, üretim aşamasından sonra şurupların katılması, farklı özellikteki kalitesiz balların karıştırılması, düşük rutubet içeriğine sahip ballara su katılması gibi tağşişler oldukça yaygındır. Ayrıca, arının hiçbir katkısı olmadan tamamen kimyasal yolla, değişik şeker şuruplarından fabrikalarda veya merdiven altı işletmelerde içeriği belli olmayan sahte balların üretildiği de biliniyor.”
Taklit ve tağşişli ürün artışını engellemenin sektördeki her kesimin görevi olduğunu hatırlatan Bayraktar, “Tarım sektöründe örgütlenme özellikle üretim maliyetlerinin düşürülmesi ve üreticilerimizin daha kolay ürünlerini pazarlayabilmesi bakımından oldukça önemli. Tüketicilerin, küçük üreticilerimizin emeklerini koruyan hakiki ürünleri sofralara ulaştıran birlikler ve kooperatiflerin ürünlerini tercih etmeleri yararlarına olacak” dedi.
“Taklit ve tağşişli gıdaya karşı denetimler sıklaştırılmalı”
Taklit ve tağşişli ürünlerin tüketiciler tarafından anlaşılmasının çoğu zaman mümkün olmadığını söyleyen Bayraktar, “Sahte ürünlerin çoğu ancak laboratuvarlarda analizlerle tespit edilebiliyor. Ramazan ayının içinde olduğumuz bugünlerde taklit ve tağşişli gıda ürünlerine karşı denetimler sıklaşmalı ve kesilen cezalar caydırıcı olmalı. Sahtekarlık yapan firmaların kamuoyuna ifşa edilmesi, gerekirse kapatılması ve her türlü faaliyetten men edilmesi gerekiyor. Tüketicilerin de bu konuda daha dikkatli olması gerekiyor. Tüketicilerimiz, alışverişlerini yaparken güvenilir markaları tercih ederek anormal derecede düşük fiyatı olan ürünlerden kaçınmalı, şüpheli gördükleri ürünleri yetkili makamlara bildirmeli. Yine internet üzerinden satışı yapılan gıda ürünlerine de ayrıca dikkat edilmesi gerekiyor. İnternet üzerinden satılan ürünlerin nerede üretildiği ve hangi koşullarda stoklandığı bilinmiyor. Bu nedenle insan sağlığı için tehdit teşkil eden bu ürünlerin daha sıkı denetlenmesi ve takip edilmesi büyük önem taşıyor” diye konuştu.
