IDD Energy, soğutma teknolojileri üreten bir firma olarak, temiz enerji sistemlerini çevre dostu yöntemlerle hayata geçiriyor
GÜLCİHAN ALTINKAYA
Artan sıcaklıklarla birlikte atık ısı kontrolü ve batarya sistemlerinin soğutulması her geçen gün daha fazla ihtiyaç duyulan başlıca konuların başında geliyor
Küresel ısınmanın etkisini gün geçtikçe artırmasıyla birlikte soğutma sistemlerinin önemi artıyor. Artan sıcaklıklarla birlikte atık ısı kontrolü ve batarya sistemlerinin soğutulması da her geçen gün daha fazla ihtiyaç duyulan başlıca konuların başında geliyor. Soğutma teknolojileri üreten bir firma olan IDD Energy, temiz enerji sistemlerini çevre dostu yöntemlerle hayata geçiriyor. Firma, G&D ve IDD Cooling olarak iki farklı alanda faaliyet gösteriyor. Elektrik dışında girdi ile çalışan soğutma sistemlerinde devrimin şart olduğunu ifade eden Gebze Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Öğretim Üyesi ve IDD Energy’nin Kurucusu Doç. Dr. Gamze Gediz İliş, atık ısıdan soğutmanın önem kazanacağını belirterek, tek alternatif elektrik yerine atık ısı ile çalışan sistemlere geçebilmek gerektiğini vurguluyor. Soğutmaya olan ihtiyacın artacağını aktaran Doç. Dr. Gediz İliş, “Hepimize düşen görev de şimdiden önemlerimizi almak” diyor.
📌 IDD Energy’nin kuruluşundan ve faaliyetlerinden bahsedebilir misiniz?
IDD Energy, soğutma teknolojileri üreten bir firma. Akademide ortaya çıkan çalışmaların ürüne döndüğü yer diyebiliriz. Kurulmasındaki temel amaç Türk mühendislerinin de inovatif, yüksek teknoloji ürünler yaratabileceğini kanıtlamak. IDD’nin uzmanlığı soğutma. Bizler hem işletmelerin atık ısısından elektriksiz, karbon ayak izi olmadan, çevreyi kirletmeden, soğutma üretiyoruz hem de enerji depolama sistemleri ve elektrikli araçlar için soğutma teknolojileri sunuyoruz. Kirlenen dünyamızda, çocuklarımıza temiz bir gelecek bırakmak için temiz enerji üzerine çalışıyoruz.
📌 G&D ve IDD Cooling olarak iki farklı alanda faaliyet gösteriyorsunuz. Çalışmalarınız hakkında bilgi verir misiniz?
G&D, işletmelerin hali hazırda kullanılamayan atık ısılarından kontrol üniteleri dışında elektrik harcanmadan, ki bu bir ampul kadar elektrik harcamak demek, soğutma üretmek için geliştirilmiş bir cihaz. Bu sayede işletmelerin elektrik tüketimlerini ve karbon ayak izlerini düşürüyoruz. IDD Cooling ise enerji depolama sistemleri, elektrikli araçlar gibi içerisinde batarya sistemleri bulunan yapıların, batarya sistemlerinin daha sağlıklı ortamda soğutulması için hem yazılımsal hem donanımsal ürünler üretiyor. Bu sayede bataryalar daha sağlıklı bir ortamda bulundukları için de ömürleri artıyor. Geri dönüşüm süreleri uzadığı için çevreye de katkımız oluyor.
📌 IDD Energy’nin sürdürülebilirlik alanında çalışmaları nelerdir?
Bizim işimiz temiz enerji üretebilmek ve temiz enerji sistemlerini daha sağlıklı ortamda tutarak daha uzun süre hizmet vermelerini sağlamak, bu şekilde de geri dönüşüm sürelerini arttırabilmek. G&D temelde bir soğutma ünitesi. İçerisinde çevreye zararlı soğutucu akışkanlar kullanmak yerinde bildiğimiz su ile çalışıyor. Herhangi bir kimyasal içermiyor. Bu nedenle de çevreyle tamamen dost. Karbon salınımı yok. Korozif değil. Hareketli parça içermiyor. Bu nedenlerden dolayı da bakım maliyeti neredeyse yok denecek kadar az. Tam bir yeni nesil, yeşil soğutucu. İşletmelerin hali hazırda kullanamadıkları atık ısıları, soğutulmuş suya döndürebiliyor ve bunun için sadece bir ampul kadar elektrik harcıyor. Diğer taraftan da IDD Cooling, hali hazırda temiz enerji ürünü olan bataryalar üzerine çalışıyor. Ürettiği donanımsal ve yazılımsal ürünler ile bataryaların daha iyi soğutulmasını sağlayarak yüzde 25 batarya ömrünü arttırıyor. Bu da geri dönüşüme gitme süresini uzatıyor ve bataryaların daha uzun süre sağlıklı kalmalarına neden oluyor. Zaten asıl amacımız temiz bir gelecek. Bunu da temiz çözümler ile sağlıyoruz.
📌 Çevreye duyarlılık ve karbon emilimini azaltma noktasında hedeflerinizden bahsedebilir misiniz?
G&D karbon salınımı olmayan bir ürün. Elektrik ile çalışmadığı için elektrik üretimindeki karbon salınımına neden olmuyor. Hatta işletmelerin hali hazırda kullanamadıkları, çevreye saldıkları atık baca gazlarını alıyor, onları kendisine enerji sağlayıcı olarak kullanarak işletmelerin baca atıklarını katma değere dönüştürüyor ve soğutmaya çeviriyor. Elektrik ile çalışan bir iklimlendirme ünitesinde nazaran G&D, yılda 4 bin ağacı koruyor. G&D, iklimlendirme sektöründe özellikle karbon salınımı konusunda yeni bir sayfa açacak bir ürün.
IDD Cooling sayesinde de bataryalar daha sağlıklı ortamda tutulabiliyor. Daha sağlıklı ortamda bulunan bataryalarda kullanım ömrü artıyor. Ayrıca batarya soğutmada kullandığımız yapay zekâ teknolojisi ile bataryaları soğutan soğutma ünitelerinin de gerektiğinde çalışması kontrol edilebiliyor ve bu ünitelerin daha az elektrik harcaması sağlanarak karbon salınımı da azaltılabiliyor. Bir sonraki yol planımız, IDD Cooling’in yaptığı tüm bu batarya soğutması teknolojileri ile G&D’yi birleştirebilmek ve batarya soğutmasını da G&D ile karbon salınımı olmadan temiz bir şekilde sağlayabilmek.
📌 Küresel ısınmanın IDD Energy’nin kullanım alanları üzerinde ne gibi etkileri olacağını tahmin ediyorsunuz?
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) verilerine göre, küresel ısınma nedeni ile Türkiye’de Akdeniz ve Ege Bölgesindeki soğutma yükümüz 2050 yılına kadar yüzde 60, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde ise soğutma yükü yüzde 600 artacak beklentisi bulunuyor. Bu rakamlar korkunç. Tarımın kötüye gitmesine neden olmasının yanında, bizim yüksek miktarda soğutmaya para harcayacağımızın göstergesi. Bu nedenle soğutmaya her şeyden daha çok ihtiyacımız olacak ve bunun için de çok para ödeyeceğiz. Bu nedenle soğutma giderek önem kazanacak. Hepimize düşen görev de şimdiden önemlerimizi almak.
📌 IDD Energy’e talep ne durumda? Hedef pazarlarınız nelerdir?
G&D yeni yeni duyulmaya başlandı. Özellikle elektrik tüketimini azaltmak ve karbon ayak izini düşürmek isteyen işletmeler bizi bulmaya başladılar bile. Özellikle döküm sanayi, süt ve bira prosesleri, boyahane fırınları olan işletmeler bizleri çağırmaya ve G&D’nin onlara ne kadar uygun olduğuna bakmamızı istemeye başladılar. Bu da çok sevindirici. Zaten şimdiye kadar birçok firma ile görüştük, hemen hemen her sektörde fizibilite çalışması yaptık ve binin üzerinde görüş aldık. Yaptığımız hesaplamalar gösteriyor ki G&D 1,5 ila 4,5 yılda kendisini amorti edebiliyor. Parasal yönü bir tarafa, işletmelerin karbon ayak izini düşürdüğü için de gelen karbon vergilerinde de işletmeleri avantajlı hale getiriyor. Şu anda G&D, United Nations Industrial Development Organization’ın (UNIDO) GCIP yani yeşil temiz projeler kampında yer alıyor ve uluslararası pazarda yayılması için çalışmalar yapılıyor. Bu sayede de özellikle karbon ayak izini düşürmek isteyen Avrupa Birliği, ilk hedef pazarımızı oluşturuyor.
Bildiğiniz üzere, Türkiye enerji depolama sektöründe atılım içerisinde olan bir ülke. Bu kapsamda birçok batarya fabrikası, enerji depolama sistemleri üreticileri Türkiye’de faaliyet göstermeye başladı. IDD Cooling, batarya soğutma çözümleri ile bataryaları daha uzun ömürlü hale getirebiliyor. Bu nedenle özellikle Ortadoğu’daki gibi sıcak ülkelerde, çöllerde, özellikle günümüzde bir yarış haline gelen hızlı şarj durumlarında batarya sağlığını koruyabilmek önemli ve bu da bize avantaj sağlıyor. Kısaca, elektrikli araçların da giderek yaygınlaşması ve enerji depolama sistemlerinin giderek daha yaygınlaşması ile özellikle Avrupa Birliği, Amerika ve Orta Doğu ülkeleri hedef pazarımızı oluşturuyor.
📌 Yapay zekâ ve dijitalleşmenin IDD Energy’de rolü nedir?
Her soğutma teknolojisinde artık işleri kolaylaştıran, optimize eden yazılımlar bulunmak zorunda. Olmazsa olmaz hale geldi. Ancak bu sadece tek girdi ile kontrol edilen aç kapa sistemlerinden öteye gitmeli. Örneğin, işletmenin ne zaman ne kadar soğutmaya ihtiyacı olduğunu soğutma sistemi daha önceden tahmin etmeli. G&D bunu yapıyor. İşletmenin en çok soğutmaya ne zaman ihtiyacı olacağını önceden tahmin ediyor ve buna göre sisteminin çalışmasını optimize ediyor.
Bir başka uygulamamız da IDD tarafında. Bizler sadece batarya yönetim sistemi ile sıcaklık yükseldi akımı kes gibi basit komutlar yerine, bataryanın ne zaman ısınacağını önceden biliyoruz. Çünkü biz bataryanın kimyasını biliyoruz. Batarya hücresinin sıcaklığı, ölçülen değerden çok farklı sıcaklıklarda. İçerisindeki kimya canlı bir yapı ve her şarj deşarj anında aşırı ısınmalara neden olabiliyor. Örneğin, sizler agresif bir sürücü olabilirsiniz, Bolu Dağı’na tırmanacak olabilirsiniz, Adana’da temmuz ayında saat 14.00’te en çok şarj gereksiniminde bulunacak bir batarya sistemine sahip olabilirsiniz, tüm bunları önceden tahmin edebilmek mümkün.
Buna göre de bir soğutma stratejisi oluşturabiliyoruz. Bu sayede soğutma grupları ne zaman çalışacak ve ne kadar sıcaklık ve debide soğutucu gaz pompalayacaklar, bunu optimize edebiliyoruz. Böylece soğutucu gruplarının harcadığı enerjiden de tasarruf sağlanabiliyor. O nedenle dijital çağda geri kalmamak çok önemli. IDD Energy’i kurma mottomda olduğu gibi Türk mühendisleri de inovatif, çağ değiştiren, harika işler yapabilir ve bunu IDD kanıtlayacak. İnandığımız aydınlık çağdaş bir yolda yürümeye devam edeceğiz.
“DEVİR ARTIK DİJİTAL DÜNYA”
📌Soğutma teknolojilerinin güncel durumunu ve geleceğini nasıl değerlendirirsiniz?
Soğutma teknolojisi, elektrik girdisi ile çalışıyor. Elektrik üretebilmek ve kullanabilmek giderek daha maliyetli oluyor. Elektrik dışında girdi ile çalışan soğutma sistemlerinde mutlaka bir devrim şart. O nedenle atık ısıdan soğutmanın önem kazanacağı aşikâr. Şimdiki sistemlerde olduğu gibi daha gelişmiş kompresör, daha gelişmiş komponentler üretmek yerine alternatif, çığır açan bir yapı kullanılmak zorunda. Burada da tek alternatif elektrik yerine atık ısı ile çalışan sistemlere geçebilmek. Sadece bu da değil, devir artık dijital dünya. Yapay zekâ ile enerjimizi daha tasarruflu kullanabileceğimiz sistemler de geliştirmek zorundayız.
“GELECEK, KADINLARIN ELİNDE DEĞİŞECEK”
📌Kadın girişimci olarak IDD Energy kurulurken ne gibi zorluklarla karşılaştınız? Kadın istihdamını önceliklendiren bir politika izliyor musunuz?
Kadın girişimciliğin inanın bir zorluğu yok. Yeter ki iyi bir fikriniz, iyi bir iş planınız ve azminiz olsun. Vazgeçmemek en önemlisi ve kadınlarımız bence vazgeçmeme konusunda çok iyiler. Kadınların elinden ne kurtulabilir ki? Ancak biz kadınlar da birbirimize inanmalı ve yardımcı olmalıyız. Zaten yeterince zor olan bu dünyada, biz kadınlar birbirimizin elinden tutmalı, birbirimizi yukarı çekmeliyiz. Bu nedenle özellikle genç kadınlarımıza gönüllü mentorluk yapıyorum. Bu benim gelecek neslime borcum. Özellikle beni tanıyanlar bilir, kadınlara pozitif ayrımcılık yaptığımı üniversitedeki derslerimde bile söylerim. Kadınlar iyi eğitim alırsa, en az bir çocuk iyi eğitilir, iyi yetişir. Sonuçta evlatlarımızı biz kadınlar yetiştiriyoruz. Bir kız annesi olarak da özellikle kadınların ayakları üzerinde durmasını çok önemsiyorum. Gelecek, kadınların elinde değişecek.
