TEPAV’ın araştırmasında 2 Nisan’da yapılan boykotun; FAST, banka kartı ve kredi kartı üzerinden gerçekleştirilen işlem adedini düşürdüğü kaydedildi
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınması sonrasında gözaltı kararına tepki olarak 2 Nisan için boykot kararı alınarak, bir gün boyunca hiçbir ticari harcamada bulunmamaya dair çağrıda bulunulmuştu. Bu çağrı sonrasında 2 Nisan’da yapılan boykotun ticareti azaltıp/azaltmadığı tartışma konusu olurken, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) boykotun ekonomiye etkisi ile ilgili yaptığı araştırmanın sonuçlarını açıkladı.
Araştırmanın sonuçlarına göre, 2 Nisan boykot gününü içeren haftada kartlı harcamaların işlem adedinin, ilk üç ayın ortalamasının yaklaşık yüzde 10 altında olduğu belirtildi. Ayrıca, FAST transferlerinde geçen yıl Ramazan Bayramı sonrasındaki ilk iş gününe kıyasla 2 Nisan’da yüzde 37,7 oranında daha az işlem yapıldığı aktarıldı.
4 Nisan haftasında işlem adedinde yüzde 14,7 gerileme
Kredi kartı ve banka kartı verilerinin bir günlük boykotun etkisini gösterme konusunda yeterli veriyi sunamadığının belirtildiği araştırmada, bu sebeple 4 Nisan haftasının incelendiği belirtildi. Araştırma sonuçlarına göre; 4 Nisan 2025 haftasında günlük ortalama işlem adedi 43,2 milyon adet, harcama tutarı ise 45,9 milyar TL olarak gerçekleştiği kaydedilirken, bir önceki hafta söz konusu ortalamaların sırasıyla 50,6 milyon adet ve 60,4 milyar TL olarak gerçekleştiği ifade edildi. Bu sonuçların 4 Nisan haftasında işlem adedinde yüzde 14,7, harcama tutarında da yüzde 24,1 oranında gerilemeye işaret ettiğinin altı çizildi.
4 Nisan 2025 haftasının günlük ortalama harcama tutarının ocak (48,2 milyar TL), şubat (47,6 milyar TL) ve mart (47,8 milyar TL) aylarının gerisinde olduğuna dikkat çekilen araştırmada, “Enflasyon etkisini içermeyen işlem adetleri üzerinden yapılan karşılaştırmalarda 4 Nisan 2025 tarihli kredi kartı kullanımlarının işlem adedi, 2024 yılı geneli (47,2 milyon) ve 2025 yılı ilk üç ayının ortalamalarından (47,7 milyon) yaklaşık yüzde 10 daha düşük gerçekleşti” ifadeleri kullanıldı. 2024 yılı Ramazan Bayramı dönemi esas alınarak yapılan karşılaştırmalarda da, 4 Nisan 2025 haftasında harcama tutarı olarak değil ancak adet olarak daha düşük sayıda işlem gerçekleştiği belirtildi.
2 Nisan’da FAST işlem hacmi 179,2 milyar TL
Araştırmada FAST verileri de incelemeye alınırken, buna göre; 2 Nisan 2025 tarihli alışveriş boykot gününde FAST işlem hacmi 179,2 milyar TL, işlem adedi de 15,2 milyon TL olarak gerçekleştiği kaydedildi. Bir gün öncesine göre işlem hacminde yüzde 200,7, işlem adedinde de yüzde 47,2’lik artış olduğu vurgulanırken, bu gelişmede ilgili tarihin bayram tatilinden sonraki ve nisan ayının ilk iş günü olmasının etkili olduğu ifade edildi.
2 Nisan 2025 tarihinin bu özel koşulları dikkate alındığında, en anlamlı karşılaştırmanın 2024 yılı Ramazan Bayramı sonrasındaki ilk iş gününe denk gelen 15 Nisan 2024 tarihli işlemler olduğu düşünülerek, kıyaslama da yapıldı. Bu kıyaslamaya göre, 2 Nisan alışveriş boykot günü FAST işlem hacminde yüzde 26, işlem adedinde de yüzde 37,7’lik bir daralma kaydedildiği belirtildi.
2024 Ramazan Bayramı’na göre kıyaslama
Araştırmada FAST transferlerinin ödeme gruplarına göre bakıldığında, 2 Nisan boykot gününde; 2024 yılı Ramazan Bayramı sonrasındaki ilk iş gününe kıyasla hemen her ödeme grubunda daha az işlem yapıldığının görüldüğü kaydedildi. Sadece ticari işletmelerin birbirlerine veya müşterilerine yaptığı ödemelerde yüzde 24 oranında daha yüksek sayıda işlem gerçekleştiği, onun dışındaki ödemelerin önemli ölçüde düşük sayıda yapıldığına değinildi.
Düşük sayıda gerçekleşen harcamalara örnek verilirken, araştırmada şu ifadeler kullanıldı: “Elektronik ticaret amaçlı yapılan transferler yüzde 58,7 oranında, bireysel ödemeler de yüzde 37,8 oranında daha düşük gerçekleşti. Ocak-Mart 2025 aylarının ilk iş günlerine göre tüm ödemelerde daha az işlem yapıldığı görüldü. Elektronik ticaret ödemelerinde yüzde 15,8, bireysel ödemelerde de yüzde 7,1 daha az işlem yapıldı.”
