Enerji Yatırımcıları Derneği Başkanı Cem Özkök: Dağıtık enerjinin yaygınlaştırılması dahil sisteme yüksek kapasitelerde yenilenebilir enerji kaynaklarının entegre edilebilmesi için çeşitli uygulamalarda esnekliğe gidilmesine ve yenilikçi yaklaşımlar getirilmesine ihtiyaç var
SEDA GÖK
Enerji editörleri ile sohbet toplantısında bir araya gelen Enerji Yatırımcıları Derneği (GÜYAD) Başkanı Cem Özkök, girişimcilik ve yeni yatırımlar konusunda her zaman çok iştahlı olan Türk şirketlerinin yenilenebilir enerjide yapmak istediği yatırımların önünün açılması ve Türkiye’nin bu alanda çok daha hızlı yol alması gerektiğini söyledi. “Bunun için öncelikle değişen ekonomik koşullara uygun olarak uygun finansman imkanlarına erişimin sağlanması gerekli. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımızın her zaman olduğu gibi bu ve benzeri konulara hassasiyet göstermeye devam edeceğine inanıyoruz” diyen Özkök, Türkiye’nin 2035 ve 2053 ulusal enerji planlamasının da bunu zorunlu kıldığını kaydetti.
Enerji editörleri ile bir araya gelen GÜYAD Başkanı Cem Özkök, GÜYAD’ın Türkiye yenilenebilir enerji sektörünün yüzde 95’ini temsil ettiğini ve finansman kuruluşlarının da bu temsilde yer almaya başladığını hatırlatarak sektörü çok daha hızlandırabilmek adına bir şubat sonunda finans zirvesi düzenleyeceklerini ve kamu nezdindeki girişimlerini yoğunlaştırdıklarını söyledi.
Bu görüşmelerde sıklıkla dile getirdikleri ana konunun finansman, iletim hatları ve daha fazla yatırım için kapasite açılması gereksinimi olduğuna değinen Özkök, fiyat öngörülebilirliği ve tüm paydaşları kapsayan tam rekabetçi ortamla şeffaflığın sağlanmasının piyasaya olan güveni artıracağına vurgu yaparak maliyet odaklı bir piyasanın tüm paydaşlar için güçlü piyasanın temelini oluşturacağını belirtti. Özkök, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Türkiye’nin enerji dönüşümü ile projeksiyonların fiiliyata dönüşebilmesi için geleneksel merkezci ve tek yönlü bir elektrik sisteminden, tüketicilerin odak noktası olduğu daha dağıtık ve etkileşimli bir sisteme geçiş yapması gerekiyor. Ancak mevcut durumda, dağıtık enerji Türkiye’de çok yaygın olarak kullanılmıyor. TEİAŞ’ın iletim ile ilgili yatırımları hızlandırmak için Dünya Bankası ile görüşmelerinin olduğunu basından takip ediyoruz. Dağıtık enerjinin yaygınlaştırılması dahil sisteme yüksek kapasitelerde yenilenebilir enerji kaynaklarının entegre edilebilmesi için çeşitli uygulamalarda esnekliğe gidilmesine ve yenilikçi yaklaşımlar getirilmesine ihtiyaç var. Örneğin; PPA bazlı yatırımların gelişmesi için gerekli mevzuatsal alt yapının oluşturulması şart. Ayrıca finansman konusunda da GÜYAD olarak önümüzdeki günlerde düzenleyeceğimiz finans zirvesi ile sektörü bir araya getirecek ve konuyu makro olarak her seviyede tartışacak bir platforma ev sahipliği yapacağız.”
Özellikle ihracata yönelik çalışan sanayicilerin, 1 Ekim’de ilk aşaması devreye alınan Yeşil Mutabakat’a uyum sağlamak için ev ödevlerini uzun zaman önce yapmaya başladıklarının altını çizen Özkök, “Piyasamızda şu anda kullanılmakta olan enerji verimliliği bazlı anlaşmalarla daha hızlı bir ilerleme sağlama şansına sahip değiliz. Bunun için de büyük bireysel tüketicilerde lisanssız üretimde ikili alım satım anlaşmalarının hayat bulacağı hukuki alt yapının sağlanması gerekiyor. Bu şekilde uzun vadeli sözleşmeler hayat bulacak, aynı zamanda finansman sağlanması daha kolaylaşacaktır. Diğer taraftan bu tip sözleşmeler fiyat garantisi sağlayarak sanayi için enerji maliyetlerinde öngörülebilirlik de getirecektir” diye konuştu.
Yenilenebilir enerji yatırımlarının ‘sermaye yoğun’ yatırımlar olduğuna da değinen Özkök “Bu yatırımlar doğrudan ülke ekonomisine kazanç sağlayan ve enflasyonla mücadelede doğrudan katkı yapan yatırımlardır. Bu nedenle ABD’de yapıldığı gibi bir enflasyonla mücadele yasası çıkartılıp, bu yasa çerçevesine giren yatırımların desteklenmesi yerinde olacaktır. Destek deyince aklımıza sadece YEKDEM gelmekte. Halbuki bunun yanı sıra vergi indirimi, arazi sağlanması, krediye ulaşım kolaylıkları, diğer harç ve masraflarda kolaylıklar da bunun içinde olabilir” dedi.
Belediyelerle olan işlemlerde yeknesaklık ve kolaylık sağlanmasının önemini hatırlatan Özkök, GÜYAD olarak belediyelerle ilgili izinlerin daha verimli bir işleyiş sağlamak için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile görüşmelerinin devam ettiğini kaydetti. Özkök, sanayi yatırımlarında belediyelerle ilgili izinlerin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verildiğini, aynı mekanizmanın yenilenebilir enerji projeleri için de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından uygulanmasının daha verimli bir çözüm olacağını söyledi. Yenilenebilir enerji yatırımlarının özellikli yapılar olduğuna ve yalnızca belli bir deneyim ve bilgi birikimi ile güçlü ekibi olan yatırımcılar tarafından yapılabileceğine dikkat çeken Özkök, bu tip yatırımların imarla ilgili mevzuatının “Elektronik haberleşme altyapılarında” olduğu gibi ayrı olması gerektiğini vurguladı. Özkök, bu konudaki sözlerini “Yatırımcı tarafından tüm mesuliyetin üstlenilmesi ile ruhsat harcı, yapı kullanma izin harcı ve gayri sıhhi müessese harcı gibi harçların maktu olarak uygulanması ve bunun bir standarda bağlanması esas olmalıdır” diyerek tamamladı.
