İkinci el otomotiv satışlarında düşüş kronikleşirken, Aralık 2023’te noter devriyle yapılan satışlar bir önceki yılın aynı ayına göre otomobillerde yüzde 27,9 azaldı
ENSAR ÇIRAK
Sıfır araç arzının artması ve ilginin elektrikli araçlara kaymasıyla son aylarda ikinci el otomotiv piyasasında satışların eksi yazdığını ifade eden sektör temsilcileri, devam eden bölgesel savaşlar ve küresel istikrarsızlık süreçlerinin 2024’te de sektörü olumsuz etkilemeye devam edeceğini kaydetti
İkinci el otomotiv piyasasında kan kaybı sürüyor. Sıfır araçlardaki tedarik sorununun büyük ölçüde çözülmesiyle müşteri yeniden sıfır araca yönelirken, 2024’te piyasaya girmesi beklenen ithal elektrikli otomobillere olan ilgi de ikinci el satışlarını etkiledi. İkinci el otomotiv satışlarında son aylarda kronik hale gelen düşüş, 2023’ün aralık ayı rakamlarıyla daha da çarpıcı hale geldi. Bu dönemde noter devriyle yapılan satışlar bir önceki yılın aynı ayına göre otomobillerde yüzde 27,9, toplamda ise yüzde 24,2 düştü. Taşıt kredisi vadelerinin kısalığı, faiz oranlarının yüksekliği ve döviz kuru belirsizliği gibi durumların otomotiv piyasasını etkileyen genel faktörlerin başında geldiğini belirten sektör temsilcileri, devam eden bölgesel savaşlar ve küresel istikrarsızlık süreçlerinin 2024’te de sektörü olumsuz etkilemeye devam edeceğini kaydetti.
Piyasada işler 4’te 1 oranına geriledi
2024’e girildiğinde ikinci el otomotiv piyasasında büyük bir fiyat artışı yaşanmadığını ifade eden İzmir Oto Galericiler Odası Başkanı Zafer Dursun, piyasanın normal işlediği dönemlerdeki rakamlarının yalnızca 4’te 1’ini gerçekleştirdiklerini söyledi. Dursun, “İkinci el piyasası 2024’e çok sakin ve ağır girdi. Bu tabii ki piyasada mart, nisan ayına doğru daha mı kötü olacak diye tedirginlik yarattı. Ekonomi şartları belli. Faizler böyle olduğu takdirde insanların otomotiv yatırımları, ikinci, üçüncü, beşinci plana atıldı. Faizler yüzde 45 mi olacak diye bir soru işareti var. Bu ekonomiyle ikinci elde çok büyük bir hareketlilik beklenmiyor” dedi.
“Aşırı bir fiyat artışı beklenmiyor”
2024’te genel olarak durgun bir piyasa beklediklerini dile getiren Dursun, kış aylarından sonra ikinci el araç fiyatlarına gelebilecek olan yeni düzenlemeye dair de konuştu. İkinci elde aşırı bir fiyat artışı beklemediklerini söyleyen Dursun, “Sıfır bayiler döviz kurlarını devreye sokamıyorlar bile. Bu sadece otomotiv sektöründe de değil. İthal gelen ürünlerde bir fiyat artışı olmadı. Yani aynı fiyatı şu anda uyguluyorlar. Çünkü tüketim yok. Bu iş arz talep meselesi. Esnaf da artık eskisi gibi iş yapamıyor. Sadece iş olsun, ticaret dönsün diye birbirinden alışveriş yapıyor. Çok cüzi rakamlarla bile esnaf araba veriyor” ifadelerini kullandı.
“Pazarın %30’u satılsa piyasa yeniden hareketlenir”
Ülke genelinde bulunan 800 bin kadar ikinci el aracın yaklaşık yüzde 30’unun satılması halinde piyasanın yeniden hareketleneceğini vurgulayan Dursun, 2023’ün haziran ayından beri işlerinin oldukça kötü geçtiğini söyledi. Dursun, piyasanın normal seyrettiği dönemlerdeki rakamlarının ancak yüzde 25’ini yakalayabildiklerini belirtti.
“2023 rakamlarını yakalamamız zor”
Piyasanın pazar boyutunda 2023’ün rakamlarına yaklaşılmasının bir hayli güç olduğunu belirten Dursun, “Bizim yaptığımız toplantılarda bu çıkıyor. Geçen senenin rakamına bile ulaşılamayabilir. Ne olacağı da belli olmaz. Sıfır otomobil faizlerinde en azından bir düzenleme yapılırsa hemen ikinci ele de yansıyor. Belki o zaman ulaşılabilir yani. Otomotivin devleri hükümete baskı yapıp faiz oranlarında indirim gerçekleştirirse o rakamlara belki ulaşılabilir” dedi. Dursun, taşıt kredilerinde yüzde 2’lere ulaşacak bir faiz indiriminin de müşteriyi yeniden ikinci el araç alımına yönlendirebileceğini dile getirdi.
“İkinci eli gözeten tedbirler alınmalı”
Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Başkanı Aydın Erkoç ise son dönemde artan Çin ve Avrupa menşeli otomobillere yönelişin, ülke ekonomisi açısından cari açık başta olmak üzere sakıncalarına işaret ederek, Türkiye’de üretilen otomobiller lehine ve ikinci el piyasayı gözeten ‘topyekûn’ önlemler alınması çağrısında bulundu. Türkiye’de üretilen otomobiller için bazı teşvik ve destekler sağlanması talebinden bulunan Erkoç, “Burada ikinci el sektörü büyük önem taşıyor. Yeni bir politika izlenebilir. Sıfır otomobil yerine az kullanılmış ikinci el tercih edilebilir. Örneğin 80 bin kilometredeki aracı sıfırla değiştirmek yerine 30 bin kilometre daha az kullanılmış araçla değiştirilebilir” dedi.
Önceki dönemde sıfır araçlardaki arz sorunu yüzünden 2023’ün ocak ayına kadar yüksek canlılık görüldüğünü belirten Erkoç, bunu izleyen dönemde satışların hız kestiği ikinci el piyasasında son aylarda satışların eksiye geçmesi ve düşüşün kronik hale gelmesinde, sıfır araç arzının artması ve ilginin özellikle piyasaya giren elektrikli araçlara kaymasının etkisinin bulunduğunu kaydetti. Erkoç, çoğu alıcının mevcut aracını satarak sıfır araç alımına yönelmesinin ikinci elde arzı büyütürken, talebin sıfıra kaymasının da ikinci el piyasasını daralttığını vurguladı.
