Avrupa’nın en büyük karayolu nakliyesi hacmine sahip Türkiye’de, her gün 380 bin civarında 16 ton ve yukarısı tonaja sahip Kamyon/Tır yük alıyor. Sektörün nabzını tutan Tırport Insights’ın verilerine göre, karayolu nakliyesi hacmi 2024 yılının ilk 5 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 17 civarında daraldı ve günlük 450 bin FTL civarında olan yük taşıma trafiği 380 binlere geriledi. Günlük ortalama navlun cirosu, 150 milyon dolar olarak gerçekleşiyor. Ülkemizde yurt içi nakliyede pazartesi ve salı günleri hacim 500 bin kamyona kadar çıkarken, cumartesi-pazar hacim 50 bin kamyona kadar iniyor.
“Üretimde hissedilir bir düşüş gözleniyor”
Bu yılın ilk 5 ayında enflasyon ve maliyetlerin yüzde 30’ların üzerinde reel olarak artarken, navlunun sadece yüzde 10 seviyesinde arttığını ifade eden Tırport kurucu ortağı Dr. Akın Arslan, “Daralmanın iki önemli sebebi bulunuyor. Birincisi, üretimde hissedilir bir düşüş gözleniyor. İhracat bazlı üretimdeki düşüş, otomotiv gibi ithalata bağlı bazı kalemlerde yüzde 30’un üzerinde. Bir kısmı, üretime aynı hacimde devam etse de ürünü piyasaya sunmadan önce imkanları çerçevesinde 2-3 ay depolamayı tercih ediyor. Zira, yüksek enflasyon nedeniyle fiyat artışı beklentisi stoklamayı arttırıyor. Zeytinyağı, un, şeker, kuru bakliyat gibi ürünlerde bunu görmek mümkün. İkincisi ise, yoldaki kamyonların 1/3’ü yük almadan boş dönmek zorunda kalıyor. Yüksek mazot fiyatları ve düşük navlun, bireysel kamyon sahibini mutlaka dönüş yükü alarak dönmeye zorluyor, 3-4 gün daha bekliyor ve boş dönmek istemiyor” dedi.
“Bir kamyon ayda ortalama 8,5 sefer yapıyor”
Türkiye’de e-ticaretten daha büyük bir paranın nakliye sektöründe döndüğünü anlatan Dr. Arslan, bir kamyonun ayda ortalama 8,5 sefer yaparak ortalama 250 bin TL fatura kesildiğini belirtti.
Ülkemizdeki kamyonların yüzde 85’nin şahıslara ait olduğunu kaydeden Dr. Arslan, konuşmasına şöyle devam etti: “Türkiye’de 400 bine yakın bireysel kamyon sahibi var ve ortalama aylık 200-250 bin TL arası fatura kesiyorlar. Günde 150 milyon dolar bu işin sadece navlun tarafını oluşturuyor. Bunun haricinde, yılda 40 bini üzerinde çekici/kamyon, 10 binin üzerinde yarı römork satılıyor. İkinci elde 250 binin üzerinde kamyon el değiştiriyor. Sıfır satış rakamının 6 katından fazla ikinci el de trafik bulunuyor. Aslında, kamyon sahipleri, KOBİ kategorisinde ilk yüzde1’lik dilimde yer alıyor. Ancak bu kitleyi, bankalar görmüyor, fintech’ler görmüyor, devlet görmüyor, faktoring firmaları görmüyor. Bireysel kamyon sahiplerine, lastikçiler, servisler, kamyon markaları da yeterince sahip çıkmıyor. Oysaki dev bir ticaret var içeride. Son dönemlerde, bazı nakliye sitelerinde, batan küçük nakliyeciler ile zor durumda kalan bireysel kamyon sahipleri görüntüleri artmaya başladı. Kamyonlar, kamyoncuların ekmek teknesidir ve bu nedenle bireysel kamyon sahiplerinin zarar görmemesi için gerekli tedbirlerin alınması önemli” diye konuştu.
