Ticaret Bakanlığı, Reklam Kurulu abonelik hizmetlerine ilişkin tasarım tuzaklarına dikkat çekti. Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamaya göre, Reklam Kurulu’nun 10 Eylül 2024 tarihinde gerçekleştirilen 349 sayılı toplantısında, 144 adet dosyadan 118’i mevzuata aykırı bulunurken söz konusu reklam ve ticari uygulamalar hakkında durdurma cezası ile birlikte toplam 22 milyon 414 bin 861 TL idari para cezası uygulanmasına karar verildiği belirtildi.
Tüketicileri aldatıcı ve yanıltıcı nitelikte birçok reklam ve ticari uygulamaya yönelik kararların alındığı toplantının ana gündemini dünyada ‘karanlık ticari tasarımlar’ olarak bilinen aldatıcı ticari tasarımlar oluşturdu. Açıklamada, karanlık ticari tasarımların çoğunlukla çevrimiçi kullanıcı ara yüzlerinde bulunan ve tüketicileri genellikle çıkarlarına en uygun olmayan seçimleri yapmaya yönlendiren, aldatan, zorlayan veya manipüle eden uygulamalar olarak tanımlandığı ifade edildi.
Ticaret Bakanlığı’nın da aralarında bulunduğu, dünya çapında 27 tüketiciyi koruyucu otoritenin katılımıyla abonelik hizmetlerinde karanlık ticari tasarımlara yönelik Uluslararası Tüketiciyi Koruma ve Uygulama Ağı (ICPEN) tarafından 29 Ocak-2 Şubat 2024 tarihleri arasında gerçekleştirilen taramada yapılan tespitler doğrultusunda, Ticaret Bakanlığı bünyesinde resen incelemeler başlatıldığı ve bu ayki Reklam Kurulu toplantısında yapılan değerlendirmeler neticesinde abonelik hizmetlerine ilişkin uygulamalar hakkında kararlar alındığı aktarıldı.
Abonelik hizmetlerine yönelik yanıltıcı uygulamalar irdelendi
Açıklamada, tüketicilere önceden seçili olarak sunulan bazı abonelik paketleri ya da bunlara bağlı ek hizmetler, güncellenen üyelik sözleşmelerinde kabul etme seçeneğinin reddetme seçeneğine göre daha çok vurgulanması gibi manipülatif unsurların değerlendirildi bildirilerek şu ifadeler yer aldı: “Ayrıca, tüketicilerin istedikleri abonelik paketini yükseltmeden satın alma işlemini tamamlamalarını zorlaştıran arayüz tasarımlarının kullanılması gibi uygulamalar ele alındı. Toplantıda, şeffaf kriterler ve sayısal veriler belirtilmeden belirli abonelik paketlerinin popüler olduğu yönünde yapılan vurgular ve ücretsiz deneme fırsatlarının sunulması için tüketicilerden ödeme yöntemi bilgilerinin zorunlu olarak istenmesi gibi uygulamaların da tüketici iradesini olumsuz yönde etkileyen yanıltıcı ticari yöntemler olduğu belirtildi. Bu tür uygulamalarda bulunan firmalara idari yaptırım uygulanmasına karar verildi. Reklam Kurulu’nun tüketicilerin muhtelif sektörlerde dijital mecralarda karşı karşıya kaldığı aldatıcı ticari tasarımlara yönelik incelemeleri devam ediyor.”
173 dosya hakkında durdurma cezası
Reklam Kurulu yılın ilk dokuz ayında toplam bin 340 adet dosya hakkında görüş ve değerlendirmelerde bulundu. Aldatıcı reklam veya haksız ticari uygulama olduğu tespit edilen bin 173adet dosya hakkında durdurma cezasının yanı sıra toplam 187 milyon 456 bin 473 TL idari para cezası uygulandı.
