“Savaş, küresel enerji piyasalarını sarstı”

İzmir Ticaret Odası’nın (İZTO) haziran ayı olağan meclis toplantısı gerçekleştirildi. Toplantıda konuşan İZTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener, İran ile İsrail arasındaki gerilim başta olmak üzere, çevrede yaşanan her gelişmeyi dikkatle izlediklerini söyledi. Özgener, “İran’ın, İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) saldırılarına karşılık olarak Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidi ve Katar’da yer alan Amerika Birleşik Devletleri’ne ait üslerin vurulması, sadece bölge ülkelerini değil, küresel ekonomiyi de doğrudan etkileyebilecek çok kritik bir gelişme. Hürmüz Boğazı, küresel petrolün yaklaşık yüzde 20’sinin taşındığı, enerji arz güvenliği açısından hayati öneme sahip bir geçiş noktası. Deniz taşımacılığındaki sigorta ve navlun maliyetlerinin şimdiden artmaya başlaması, bazı gemilerin Hürmüz Boğazı dışında konumlanması da piyasaların ne kadar temkinli olduğunu gösteriyor. Hürmüz’den geçen petrol sevkiyatları büyük ölçüde devam ediyor, ancak küresel stok seviyelerinin yüksek oluşu, arz-talep dengelerinin halen kontrol altında olduğunu gösteriyor. Yine de savaş küresel enerji piyasalarını sarstı. Hürmüz Boğazı önemli bir enerji arz noktası konumunda. Bu noktada, enerji arzını güvence altına almaya yönelik uluslararası politikaların geliştirilmesi önem taşıyor. Savaş sonucunda artan emtia ve petrol fiyatları, bütün dünya ekonomileri için enflasyon riskini canlı tutmasının yanı sıra, sıkı para politikalarının daha uzun süre gündemde kalması riskini de ortaya çıkarıyor. Yüksek faiz, dünya ekonomisinin daha da yavaşlamasına sebep olabilir” ifadelerini kullandı.

“Büyümeye en büyük katkı özel tüketimden geldi”

Ülkemiz ekonomisinin 2025 yılı ilk çeyreğinde büyümesini sürdürdüğünü, ancak ikinci çeyrek itibarıyla daralma sinyallerinin belirginleştiğini belirten Özgener, “Büyümeye en büyük katkının yine özel tüketimden geldiğini; yatırım bileşeninde ise inşaatın pozitif, makine-teçhizatın ise negatif katkı sunduğunu gözlemliyoruz.  Sektörel dağılıma bakıldığında, tarımda yüzde 2, sanayide ise yüzde 1,8 oranında daralma görülürken; inşaat yüzde 7,3, bilgi ve iletişim yüzde 6,1, hizmetler sektörü ise yüzde 1,3 oranında büyümeye katkı sağladı. Ancak sanayi üretim verileri nisan ayında hemen her sektörde aylık bazda daralma yaşandığını gösteriyor. Öte yandan dün açıklanan 2025 Haziran ayına ilişkin mevsimsellikten arındırılmış Kapasite Kullanım Oranı bir önceki aya göre 0,7 puan azalarak yüzde 74,4 seviyesinde gerçekleşti. Sektör bazında baktığımızda; deri yüzde 66, tekstil yüzde 69,8, makine ve ekipman yüzde 68,6, elektronik sektöründe ise yüzde 69 kapasite kullanım oranı yakalanırken, bu sektörler ortalamanın oldukça altında kaldı. Tüm bu gelişmelerin ışığında, ekonomideki üretim tarafının zayıflamakta olduğu, tüketim odaklı büyümenin sürdürülebilirliği konusunda soru işaretleri doğduğu anlaşılıyor” diye konuştu.

“Yeni teşvik sistemi iş dünyası için önem taşıyor”

30 Mayıs’ta yasalaşan yeni teşvik sisteminin iş dünyası için önem taşıdığına değinen Özgener, “Yeni teşvik sisteminde vergi destekleri azaltılırken faiz/kâr payı desteği artırıldı. İsteyen yatırımcı ise faiz desteği yerine makine alım desteğinden yararlanabilecek. OSB’lerde ve Endüstri Bölgelerinde gerçekleşen yatırımlara daha ileri teşvikler sunulacak. Kentimizde, 12 milyon TL ve üzerindeki sabit yatırımlar teşvikten faydalanabilecek. Yatırım destek unsurları bir önceki teşvik sistemiyle hemen hemen aynı, yani gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, kurumlar vergisi indirimi, faiz veya kâr payı desteği, yatırım yeri tahsisi ve SGK işveren primi desteğini içeriyor.  Sadece ‘makine desteği’ yeni bir destek unsuru olarak dikkat çekiyor. İzmir özelinde, Bayındır ve Kınık Tarıma Dayalı OSB’lerinin yanı sıra Kiraz ve Beydağ ilçelerinde de artan teşvik oranlarının bölgesel kalkınma açısından önemli. OSB’ler sanayi politikalarının en stratejik araçları arasında yer alıyor. Sanayinin bölgesel kalkınmadaki rolünü güçlendirmek amacıyla OSB’lere yönelik teşviklerin artırılmasının büyük önem taşıyor. Yatırım teşvik programının başarısının da OSB’lerin başarısıyla doğru orantılı gerçekleşeceğini öngörüyoruz” diye ekledi.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğüne sundukları Kemalpaşa Lojistik Merkezi ‘Genel Yerleşim Vaziyet Planı’nın 9 Haziran 2025 tarihinde Bakanlıkça onaylandığını belirten Özgener, “Bundan sonraki süreçte üst yapı inşaat ruhsatlarını alıp inşaat işlerine başlayacağız. Merkezin bir an evvel devreye girmesi için çalışmalarımıza devam ediyor olacağız” dedi.