Kadın Hakları Günü olarak kutlanan 5 Aralık tarihinin temeli, Olympe de Gouges’un 1791’deki Kadın ve Kadın Yurttaş Hakları Bildirgesi’ne dayansa da Türkiye’de Mustafa Kemal Atatürk tarafından 5 Aralık 1934 tarihinde kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmasıyla ülkemiz kadınları için çok daha anlamlı bir gün haline geldi. Kadınların iş dünyasının her alanına katılımını desteklemek, kadın haklarına duyarlılıkta önemli bir kriter olarak öne çıkıyor. Kadınların iş yaşamındaki varlığı artık şirketlerin itibarında ve toplumsal cinsiyet eşitliği odaklı yaklaşımlarında doğrudan etkili. Araştırmalar, kadın çalışanların şirketlerin potansiyelini her alanda daha da güçlendirdiğini gösteriyor. Kadının gücüne önem veren şirketler her yıl kadın çalışan oranlarını artırıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in İstatistiklerle Kadın 2021 raporuna göre, yönetici pozisyonunda çalışan kadınların oranı yüzde 19,3 olarak kayıtlara geçmişti. 2012 yılında bu oran yüzde 14,4’tü. Yani 10 yılda yönetici pozisyonundaki kadın oranı sadece yüzde 4,9 arttı. 2022 raporuna baktığımızda ise bu oranın 2021 yılında yüzde 20,7 olarak kayıtlara geçtiği görülüyor.
Kadınların istihdam oranı erkeklerin yarısından daha az
TÜİK’in 2022 yılı hane halkı iş gücü araştırması sonuçlarına göre; 2021 yılında, Türkiye’de 15 ve üstü yaşlarda istihdam edilenlerin oranı yüzde 45,2 oldu. Bu oran önceki yıl yüzde 42,8 olarak kayıtlara geçmişti. Bu oran kadınlarda yüzde 26,3, erkeklerde ise yüzde 59,8 olarak gerçekleşti. Rapora göre en yüksek istihdam oranı yüzde 52,0 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesinde, en düşük istihdam oranı ise yüzde 29,9 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde gerçekleşti.
En yüksek kadın istihdam oranı, yüzde 36,8 ile Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi yüzde 35,6 ile Kastamonu, Çankırı, Sinop, yüzde 33,8 ile Samsun, Tokat, Çorum, Amasya izledi. En düşük kadın istihdam oranı ise yüzde 14,5 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi yüzde 15,9 ile Şanlıurfa, Diyarbakır, yüzde 19,6 ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari izledi. En yüksek erkek istihdam oranı, yüzde 70 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi yüzde 67,2 ile Gaziantep, Adıyaman, Kilis, yüzde 67,1 ile Konya, Karaman izledi. En düşük erkek istihdam oranı ise yüzde 46,7 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi yüzde 54,2 ile Şanlıurfa, Diyarbakır ve Van, Muş, Bitlis, Hakkari izledi.
Yükseköğretim mezunu kadınların iş gücüne katılımı %65,6
Eğitim durumuna göre iş gücüne katılım oranı incelendiğinde; 2020 yılında kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe iş gücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı 2021 yılında yüzde 67,6 oldu. Bu oran 2020’de yüzde 65,6 idi. Hane halkı işgücü araştırması 2022 raporuna göre 2021 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki işgücüne katılma oranının yüzde 51,4 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde 32,8, erkeklerde ise yüzde 70,3 oldu. İşgücüne katılma oranı eğitim durumuna göre incelendiğinde, kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe işgücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 12,8, lise altı eğitimli kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 25,3, lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 32,5, mesleki veya teknik lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 38,5 iken yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 67,6 oldu.
“Şirketler kadın istihdamını daha fazla desteklemeli”
Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de birçok şirket kadın istihdamında eşitlikçi bir rol üstleniyor. İşte o şirketlerden biri de Ajinomoto. Ajinomoto İstanbul, iş yaşamındaki eşitlikçi projeler kapsamında her geçen gün kadın istihdamını artırarak kadın emeğinin gücünü daha da artırmayı hedefliyor. Güncel oranlara bakıldığında Ajinomoto İstanbul’da kadın çalışanların, toplam çalışanlara oranı yaklaşık yüzde 41,5. Bu neredeyse tam eşitlik için son bir basamağın kaldığını gösteriyor. Kadın yöneticilerin toplam yöneticilere oranı ise yaklaşık yüzde 31,3 kadın yönetim kurulu üyelerinin, toplam yönetim kurulu üyelerine oranı ise yaklaşık yüzde 43 olarak kaydedildi. Ajinomoto İstanbul CEO’su Pürnur Üner Öbek, “Bu önemli günde, kadın haklarına duyarlı ve kadın emeğine öncelik veren bir şirket olarak toplumsal cinsiyet eşitliğine ve kadının iş yaşamında görünürlüğüne yönelik politikamızla her geçen gün kadın çalışan sayımızı artırdığımız bilgisini mutlulukla sizinle paylaşabilirim. Üretim, bakım, lojistik ve depo, Ar-Ge, kalite, işçi sağlığı ve iş güvenliği alanlarında istihdam ettiğimiz 48 profesyonel pozisyonumuz bulunuyor. Şirketimizde bu pozisyonların yüzde 43’ünde kadın yetenekleri istihdam ediyoruz. Kadın çalışanlarımızın yer aldığı bu pozisyonların arasında üretim tepe yöneticisi, vardiya mühendisi, kalite uzmanı gibi roller bulunuyor” diye konuştu.
