SEDA GÖK / İHRACAT SOHBETLERİ
Ege Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği (EMKOUİB) Başkanı Ali Fuat Gürle, bu ayki İHRACAT SOHBETLERİ’nin konuğu oldu. Yılın ilk altı aylık döneminde ihracat özelinde durağan bir süreci yönettiklerini belirten Gürle, iç pazarda evlilik ve okul sezonunun piyasalarda nispi hareketliliğe neden olacağını öngördüklerini söyledi. Gürle, Egeli ihracatçılar olarak alternatif pazarlar yakalamak için dünyanın dört bir noktasında düzenlenen fuarlara katıldıklarını kaydetti. Fas, Suudi Arabistan, Hindistan, Güney Afrika ve ABD pazarlarını radarlarına aldıklarını vurgulayan Gürle ile sektörde yaşanan gelişmeler, yaşanan sorunlar ve yapılması gerekenleri bütün yönleriyle konuştuk.
■ Geçtiğimiz aylarda basın mensupları ile bir araya geldiğiniz toplantıda “Sektör sedyede can çekişiyor” yorumunuz dikkat çekici idi. Birlik olarak bu yılın ilk altı ayı itibarıyla sektörün mevcut durumunu rakamlarla değerlendirir misiniz? Yıl sonu özelinde sektörün ihracat hedefi nedir?
Sektör son aylarda sıkıntılı bir dönemi yönetiyor. Türkiye genelinde geçen yılın ilk altı aylık dönemiyle karşılaştırdığımızda rakamların yüzde 5 gerisindeyiz. Tüm olumsuz tabloya rağmen Ege İhracatçı Birlikleri olarak ise ilk altı aylık dönemde yüzde 3’lük bir artış göstermiş durumdayız.
Türkiye olarak geçen yılın ilk altı aylık döneminde 3,9 milyar dolar ihracat gerçekleştirdik. Bu yılın ilk altı aylık döneminde ise bu değer 3,7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Dönem özelinde karşılaştırdığımızda yüzde 4,5 düşüş var. Piyasada yılın ikinci altı aylık döneminde iç pazardaki hareketlenmeye bağlı olarak belli bir toparlanmanın olacağını düşünüyoruz. Evlilik sezonu ve okulların açıldığı dönem nispi de olsa olumlu etkileyecektir.
Geçen sene ihracat pazarlarındaki daralmayı iç pazardan gelen talep artışları ile dengelemiştik. Ancak bu yıl bunun olabileceğini düşünmüyorum. 2023 yılında 2022 yılına göre yüzde 4 oranında bir daralma yaşamıştık. Bu sene de sektörün 2023 yılına göre yüzde 2 daralacağını tahmin ediyoruz. Bu sene mevcudu koruyabilirsek bu bile başarıdır.
Geçen sene yaşanan depremin ardından iç pazardan gelen talep hareketlenmeye neden oldu ve bu ihracat pazarlarındaki daralmayı kapatmamızı sağladı. Ancak bu yıl iç pazarda da ihracatta da durgunluk var. Yıl sonunda 2023 yılı verilerine ulaşmak bizim için başarıdır.
Türkiye olarak bu yılın ilk altı aylık döneminde mobilyada miktar bazında yüzde 6, değer bazında yüzde 4 düşüş var. Geçen senenin ilk altı ayında mobilyada 2 milyar 268 milyon dolar olan ihracatın 2 milyar 182 milyon dolara gerilediğini görüyoruz. Ancak temmuz ayına güzel bir giriş yaptık.
Ege Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği olarak temmuz ayının ilk 22 günü itibarıyla yüzde 36’lık artışla 48 milyon 823 bin dolar ihracat gerçekleştirdik. Yılın ikinci yarısına güzel bir giriş yaptık. Bu yılın ilk 6 ayındaki durgunluk sonrası bu bizim için umut oldu. Mobilyada temmuz verileri ikinci yarıya umut oldu.
| Ezber Bozan Mobilya Tasarım Yarışması, 4. kez düzenlenecek |
| 2024 yılında 4. kez düzenliyoruz. Profesyonel ve Öğrenci olmak üzere iki kategorimiz var. Dereceye giren profesyonel ve öğrenci tasarımcılar birbirinden değerli ödül ve burs imkânlarından yararlanabiliyorlar. Ayrıca birliğimiz dereceye giren tasarımcıları Dünyanın en önemli mobilya fuarlarından biri olan İtalya Salone Del Mobile Mobilya Fuarı’na götürüyor. Bu yıl 15-18 Nisan 2024 tarihleri arasında dereceye giren 2 profesyonel ve 2 öğrenci arkadaşımızı İtalya Fuarına ve Tasarım haftasına birlik olarak götürdük. Ezber Bozan Tasarım Yarışmamızın bu yılki teması mobilya sektöründe çevresel ve kullanıcı dostu çözümlerle, inovatif ürünlerin ortaya çıkarılması hedefiyle “Mobilyaşam” olarak belirlendi. Mobilyaşam teması ile bireylerin sıklıkla değişen yaşam alanlarına ve farklı kullanım ihtiyaçlarına sorunsuz bir şekilde entegre olan, kolayca taşınabilir, değiştirilebilir, mobilyaların daha etkin bir şekilde kullanılmasına imkân sağlayan tasarımları hedefliyoruz. Bu sayede özgün ve yenilikçi tasarımların mobilya sanayisi ile buluşması ve sektörümüzün daha katma değerli bir şekilde ihracat yapmasını hedefliyoruz. |
■ Geçtiğimiz günlerde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Kredi kartına taksit uygulamasını bir tek Türkiye’de gördüm” dedi. Kredi kartına taksit sınırlaması olursa sektör nasıl etkilenir?
Sektörde son dönemde senet ile ödeme uygulaması yine ön plana çıktı. Ancak senet modeli ödeme kayıt dışılığı beraberinde getiriyor. Sektörde 9 taksit uygulaması devam ediyor. Bankaların kredi kartından kesinti oranı yüzde 18 civarında. Burada bizim beklentimiz öncelikle faiz oranlarının düşmesi. Yılın ikinci yarısında faizlerin düşmesi can suyu olacaktır.
İç pazardaki durgunluğun asıl sebebi ise yeni konut üretiminin olmaması…
■ Küçük metrekareli konut üretiminin ön plana çıkması mobilya talebine nasıl yansıdı? Sektör kendisini bu değişen taleplere nasıl hazırlıyor?
Bizim sektörümüzde de modüler mobilya ebatlarının küçülmesini beraberinde getirdi. Artık mobilya takımı satmıyoruz. Batı bölgelerimizde bu eğilimin daha fazla olduğunu görüyoruz. Ancak doğu bölgelerimizde evler hala metrekare olarak büyük ve takım mobilya modelleri tercih ediliyor. Batı bölgelerinde iki kapılı dolap alınırken, doğu bölgelerinin tercihinde 4-5 kapılı dolap tercihleri ön plana çıkıyor. Artık öncelikle yatak ve dolap alımı yapılıyor. Diğer mobilya parçaları metrekareye göre tercih ediliyor. Bu da üretim bantlarımıza yansıyor.
■ Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, geçtiğimiz günlerde gerçekleştirilen 6 aylık değerlendirme toplantısında “267 milyar dolar hedefimiz yüksek maliyet ve düşük kur kıskacında” diyerek hedeflere ulaşamama riskine vurgu yaptı. Sizin bu konuda öngörüleriniz nedir? Bu tablo ile süreç ne kadar sürdürülebilir?
Merkez Bankası iki aydır faiz oranlarını yükseltmiyor. Önümüzdeki ay aşağı çekilmesi yönünde beklentimiz var.
■ “Mobilya ihracatında hedef ilk 5 ülke arasında olmak” olarak belirlemiştiniz. Bu hedef özelinde bugün itibarıyla dünyadaki yerimizi değerlendirir misiniz? Mevcut koşullarda bu hedef ne ölçüde ulaşılabilir bir konumda?
Bugün itibarıyla dünya mobilya ihracatında 8. sıradayız. Türkiye olarak Cumhuriyetin 100. yılı olan 2023 yılında ihracat hedefimiz 500 milyar dolar idi. Biz bu hedefin 255 milyar dolarlık bölümünü gerçekleştirebildik.
Bugünkü enerji maliyetleri ile bizim ilk 5 ülke arasına girmemiz mümkün değil. Kendi özelimde örnek vermek gerekirse; kapasitemi artıracağım diyelim kapasite artırmam için makine ve kapalı alan yatırımına ihtiyacım var. Bu faiz oranları ile yatırım yapmak mümkün mü? Kimse bu şartlarda risk almaz. Faiz oranlarının düşmesi gerekiyor. Artık firmalar yurt dışından kredi bulmanın yollarını arıyor.
■ Bu dönemin öğretileri neler oldu? Önümüzdeki dönemde odaklanacağınız pazarlar hangileri olacak?
Fas pazarına odaklandık. İlkini geçtiğimiz 20-24 Aralık tarihleri arasında gerçekleştirilen Fas’a yönelik sektörel heyet düzenledik. 15-19 Eylül tarihleri arasında Fas’a 2. kez sektörel organizasyonu yapacağız. İlk etkinliğin ticari bağlantı olarak geri dönüşleri çok iyi oldu. İkincisini de birlik olarak ulusal katılım olarak yapacağız. Türkiye’nin Fas ile Serbest Ticaret Anlaşması var. Bu pazar Türk ürünlerini tasarım ve kalite olarak talep ediyor. Her türlü ürünü satabileceğimiz bir pazar. Yatak grubu, bebek odası, genç odası, oturma grupları, kanepe, yatak odası…
Suudi Arabistan pazarına yönelik de 5-9 Mayıs tarihleri arasında etkinlik gerçekleştirdik. 2025 yılında bu pazara yönelik yine yapacağız. Bu etkinlik çok güzel geçti ve ciddi bir sipariş aldık.
Ayrıca Hindistan pazarına yönelik kasım ayında ilk defa ticaret heyeti etkinliği yapacağız. Güney Afrika pazarına ağırlık verdik. Geçen sene 2-5 Ağustos ilk etkinliğimizi yaptık. Bu pazarlarda yemek odası ve koltuk takımları çok büyük talep görüyor.
Avrupa pazarında tasarımlarımız ilgi görmüyor. Avrupa pazarına yapılan ihracat orada yaşayan Türkler, Faslılar ve Cezayirliler için oluyor. Almanlar ya da Fransızlar almıyor.
| 33 firma ile ikinci Ur-Ge Projesi başladı |
| Ticaret Bakanlığımızın en yüksek oranlı destek programıdır. Şirketlerin uluslararası rekabet güçlerinin geliştirilmesine yönelik ihtiyaç analizi, istihdam, eğitim, danışmanlık, yurt dışı pazarlama ve alım heyeti faaliyetlerinden oluşan Ur-Ge projelerine Ticaret Bakanlığımız tarafından destek verilmekte. Projeye katılan firmaların, projeyi hazırlayan kuruluş önderliğinde, ortak ihtiyaç analizi, ortak öğrenme (eğitim ve danışmanlık) ve ortak pazarlama (tanıtım, marka, ticaret heyeti, alım heyeti) gibi ihracata yönelik eylem ve faaliyetleri yerine getirmek suretiyle ihracat artışı amaçlanmaktadır. Proje maliyetlerinin yüzde 75’i Ticaret Bakanlığı, kalan yüzde 25’lik kısım ise projeye katılan firmalar tarafından karşılanacak. 2020 yılında başlayan URGE projemiz Ur-Ge kapsamında desteklenen İhtiyaç Analizi, Eğitim, Danışmanlık ve Ticaret Heyeti faaliyetlerini gerçekleştirerek 2023 yılı sonunda başarıyla tamamlandı. 18 Mart 2024 tarihinde yeni Ur-Ge projemiz onaylandı, projeye katılan firma sayımız şu anda 33 ve ihtiyaç analizi çalışmasında firma ziyaretleri kısmını tamamlamış bulunuyoruz. 2024 yılı yeni Ur-Ge projemiz ile güncel sektörümüzün ihtiyacına yönelik faaliyetler planlıyoruz. Bu faaliyetler içerisinde sürdürebilirlik ile ilgili eğitim ve danışmanlık faaliyetleri ile Pazarlama (Ticaret Heyeti ve Fuar Katılımı) faaliyetleri ağırlıklı bir Ur-Ge projesi yürütmeyi planlıyoruz. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sektöründe Uluslararası Rekabetin Geliştirilmesi Ur-Ge Projesi, İzmir Ticaret Borsası koordinasyonunda İzmir Ticaret Odası ve Ege Mobilya Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği iş birliğinde tıbbi ve aromatik bitkiler sektörünün ve sektörde faaliyet göstermekte olan firmaların rekabet gücünü artırmaya yönelik olarak yapılan ‘Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sektöründe Uluslararası Rekabetin Geliştirilmesi Ur-Ge Projesi’ Ticaret Bakanlığı tarafından onaylanmış ve proje 18 Eylül 2023 tarihi itibarıyla başladı. Toplam 19 firmanın katılımı ile devam eden projenin ilk adımı olan ihtiyaç analizi çalışması tamamlanmış, faaliyet kapsamında projede yer alan tüm firmalar tek tek ziyaret edilerek her bir firma için üç yıllık yol haritası oluşturuldu. 17 Temmuz 2024 tarihinde ‘Kurumsallaşma ve Kurum Kültürü’ eğitimi gerçekleştirildi. Ticaret Bakanlığı’nın yüzde 75 desteği ile devam eden projede; eğitimler, danışmanlıklar, yurt dışı ziyaret organizasyonları ve alım heyeti organizasyonları düzenlenecek. |
■ Torbalı’da Mobilya OSB kurulma çalışmaları ne aşamada?
Bu konuda güzel gelişmeler yaşanıyor. Altyapı çalışmaları başladı. Önümüzdeki yılın sonuna kadar altyapı bitecek. Gelecek 3 yıl içinde inşaatlar başlayacak. 650 hektarlık bir arazi üzerinde 65 firmamız yatırım yapacak. Karabağlar’daki mobilya üretimi Torbalı OSB’de kümelenecek.
■ Bu kümelenme modelini ihracat özelinde de uyguluyor musunuz?
Ortak dış ticaret şirketi kurup kümelenme modelini ihracatta uygulayan şirketlerimiz var. Bu konuda mobilya özelinde 6 şirketimiz var. Bu şirketlerimiz Orta Afrika pazarı odaklı çalışıyorlar. Katma değeri düşük ürünler genelde tercih ediliyor.
■ Hammadde temini konusundaki mevcut durum hakkında bilgi verir misiniz? Döviz kurlarında yaşanan gelişmelerin piyasaya etkisini değerlendirir misiniz?
Yonga levha konusunda hammadde sıkıntımız yok. Ancak ihracat özelinde döviz kurlarının baskılanması ihracatımızı olumsuz etkiliyor. Bugünkü kur özelinde doların en az 40 TL olması gerekiyor.
■ Katma değerli ve markalı üretim özelinde sektörün konumunu değerlendirir misiniz?
Sektörün markalaşma sorunu var. Buna odaklanılması gerekiyor.
■ Sektörün kapasite kullanım oranı yüzde 60 mertebesinde. Pazardaki bu duraklama dönemi bir anlamda sektörün kendi analizini yaptığı, işin mutfak kısmını bir anlamda organize ettiği dönem olarak değerlendirilebilir mi? “Bu süreçten şu dersleri aldık ve yeni yol haritamızı şu kriterlere göre belirledik” dediğiniz başlıklar nelerdir?
Sektör yapay zekaya odaklandı. Büyük şirketlerimizin hepsi yapay zeka ile üretim modeline geçiş için derslerini çalışıyor. Teknoloji yatırımlarına odaklanılmalı, hala emek yoğun bir sektör konumundayız.
| Ticaret ve Alım Heyetleri, Milli Katılım Fuar atağı |
| Birliğimiz sektörel olarak Alım Heyetleri ve Ticaret Heyetleri faaliyetleri düzenlemekte. En son Alım Heyeti faaliyetimiz 17 Mayıs 2023 tarihinde Modeko Fuarı ile eşzamanlı düzenlendi. Sektörel Ticaret Heyeti faaliyetimiz 02-05 Ağustos 2023 tarihinde Güney Afrika Johannesburg şehrinde gerçekleştirildi. Toplam 18 firmamız katılım sağladı. URGE kapsamında ise 20-24 Aralık 2023 tarihinde Fas Casablanca şehrine Sektörel Ticaret Heyeti faaliyetimiz gerçekleşti. 2024 Yılı içerisinde ilk Mobilya Sektörel Ticaret Heyetimiz 5-9 Mayıs 2024 tarihleri arasında Suudi Arabistan Riyad şehrine yönelik düzenlenmiş olup Heyete toplam 23 firma katılım gösterdi. 15-19 Eylül 2024 tarihinde düzenlenecek olan Fas Mobilya Ticaret Heyeti’ne 22 firma katılım sağlayacak. Ayrıca, Kasım ayında ise Hindistan Mumbai şehrine yönelik Mobilya Sektörel Ticaret Heyeti düzenlemeyi planlıyoruz. 2025 yılında ise ABD pazarına yönelik pazarlama faaliyeti planlıyoruz. Bu faaliyet heyet ve/veya Milli Katılım Fuar şeklinde olacak. Bu yıl içerisinde duyurusuna çıkmayı planlıyoruz. |
■ Sektörde el değiştirmeler olabilir mi? Yabancı sermayenin ilgisi ne düzeyde?
2013 yılına kadar her şey çok güzeldi. Firmalar kredi faizlerini yönetilebiliyordu. TL bazında yatırım yüzde 5,5 düzeyinde idi. Kredi faizleri ise yüzde 6,5 idi. Bugün ise faiz oranına baktığımızda yüzde 55 mertebesinde. Sanayici yüzde 55 faiz oranı ile kredi kullanmaz. Yabancı yatırımcı koşulların uygun olması halinde geliyor. Başta hukuk… Bizim arzumuz tesislerimizin yabancı yatırımcıya gitmemesi yönünde. Yerli sermayenin sektörde olması çok kıymetli.
■ Odun dışı orman ürünleri özelinde de baktığımızda defne ve kekik ihracatında dünya lideriyiz. Bu sektörde hedefleriniz neler, bu hedeflere ulaşmak için neler yapıyorsunuz? Alternatif ürünler hangileri olabilir?
Bu ürünlerdeki başarımız devam ediyor, ilk altı ayda iyi bir performans sergiledik. Üreticileri sürekli dinliyoruz. Kekikte daha katma değerli bir üretim var. Kekik bizim ön planda olan ürün grubumuz. Bu sene ilk altı ayda defne kekik ihracatını geçti. Orman ürünlerinde meyan kökü önü açık bir ürün. Ayrıca adaçayındaki ihracat artışı dikkat çekiyor. İhracatı yüzde 30 artış göstermiş durumda.
■ Rakamlara baktığımızda ABD pazarındaki istikrarlı artış dikkat çekiyor. Bu pazara yönelik hedeflerinizde neler var?
ABD pazarı bizim hedeflediğimiz pazarlardan bir tanesi. Bu pazara açılabilmek için orada büyük depolarınızın olması gerekiyor. ABD, yılda 70 milyar dolarlık mobilya ithalatı yapıyor. Bunun büyük kısmını istemese de Çin’den yapıyor. Çinliler bu pazarda büyük depolar oluşturmuşlar. Bizim de oraya mal satabilmemiz için depo yatırımı yapmamız şart. Bu pazara; yaylı yatak, kanepe ve çocuk mobilyası satabiliriz. Biz bu pazardan yüzde 5 pay alabilsek 3,5 milyar dolar ihracat yapmamız anlamına geliyor. Bu payı ülke olarak alabilsek güzel olmaz mı? Bu yılın ilk 6 aylık döneminde Ege Mobilya Birliği olarak ABD pazarına 121 milyon dolarlık ihracat yapmışız. Bu yıl yüzde 8 büyüme gerçekleştirdik. İnanılmaz bir potansiyel var. Bu pazarda istikrarlı bir büyümemiz var. ABD pazarında iç mimarlarla çalışma kültürü var.
Şikago’da düzenlenen ve ticari ofis mobilyaları odaklı Amerika’nın en büyük fuarı olan Neo-con Fuarı’na, 10-13 Haziran’da ziyaret gerçekleştirdik. Gelecek yıl milli katılım düzenlemeyi hedefliyoruz.
Yine mobilya sektörünün en büyük alanda yapılan CIFF (China International Furniture Fair) fuarının ofis mobilyalarına odaklı ikinci fazını da ziyaret ederek gerekli incelemelerimizi, araştırmamızı yaptık, önümüzdeki dönemde bu fuara da yönelik bir milli katılım düzenlemek arzusundayız. Ayrıca EMKOUİB olarak mobilya sektöründe TİM bünyesindeki 4 birlik olarak ABD pazarına yönelik Turquality Projesi başlatmış durumdayız.
■ İç mimarlar vurgunuz önemli idi. ABD’deki iç mimarların portföylerine girmek için nasıl bir tanıtım yapmayı planlıyorsunuz?
Oradaki iç mimarlara Türk ürünlerini tanıtmayı hedefliyoruz. Bunu da fuarlara katılarak yapacağız.
