Demir çelik sektörü, 2024’ün ilk 9 ayında üretim ve ihracat artışıyla güçlü bir performans sergilerken yeşil çelik yatırımlarıyla geleceğe odaklanıyor
ŞURA NUR SAVRANOĞLU
Türkiye ekonomisine önemli katkılar sağlayan demir çelik sektörü, 2023 yılında toplamda 33,7 milyon ton ham çelik üretimi gerçekleştirdi. Bu üretimin 10,5 milyon tonunu ihraç eden sektör, ihracattan 8,3 milyar dolar gelir elde etti. 2024 yılına bölgesel siyasi krizler, küresel ekonomik belirsizlikler ve piyasa dalgalanmaları ile başlayan sektör, beklentilerin üzerinde bir performans sergiledi. Demir çelik sektörünün gelecek hedefleri arasında çevreci yatırımlar ve sürdürülebilir üretim teknolojilerine yönelerek büyümek ve bu doğrultuda rekabet gücünü artırmak bulunuyor.
Sektör 16,5 milyar dolar gelir hedefliyor
yerini korudu. Aynı dönemde çelik tüketimi yüzde 4,2 azalarak 27,8 milyon tona geriledi. Dünya genelinde ise çelik üretimi yüzde 1,9 düşüşle 1,4 milyar ton olarak kaydedildi. Çin ve Hindistan ise sektördeki liderliğini sürdürüyor.
Türkiye’nin en güçlü ihracat ürünlerinden biri olan çelik sektörü, 2023’te 10,5 milyon ton ihracat ile 8,3 milyar dolar gelir elde etti. 2024’ün ilk 9 ayında ihracat 12,2 milyar dolara ulaştı ve sektör yıl sonunda 16,5 milyar dolar gelir hedefliyor. Bu süreçte Avrupa, en büyük ihracat pazarı olarak öne çıkarken Romanya, İtalya, İspanya, Yemen ve Ukrayna en güçlü pazarlar arasında yer aldı.
Türkiye ‘yeşil çelik’ üretimine yöneldi
Son dönemde birçok sektörde olduğu gibi Türk çelik sektörü de sürdürülebilirlik anlayışı doğrultusunda geleceğe yönelik sağlıklı adımlar atmaya başladı. Karbon emisyonlarını azaltmayı hedefleyen sektör, ‘yeşil çelik’ üretimine yöneldi. Şirketler, karbon ayak izlerini azaltırken aynı zamanda yeni teknolojilere yönelik AR-GE çalışmalarına da ağırlık vermeye başladı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, sanayide çevreci üretimi teşvik etmek için ‘Sanayide Yeşil Dönüşüm Belgesi’ uygulamasını başlattı. Resmî Gazete’de yayımlanan ‘Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliği’ ile sanayi tesislerinin çevresel performansları uluslararası standartlara göre belgelendirildi. Yaklaşık 6 bin tesisi kapsayan yönetmelik, enerji, metal, kimya, tekstil, otomotiv, gıda ve atık yönetimi gibi sektörlerdeki tesisleri çevresel performanslarına göre A’dan F’ye kadar sınıflandırdı.
‘Sanayide Yeşil Dönüşüm Belgesi’ tesislerin uluslararası pazarda daha rekabetçi olmasını sağlayacak. Yönetmelik, çevre dostu üretimi artırmayı, temiz teknoloji kullanımını teşvik etmeyi ve yerli teknoloji üretimini desteklemeyi amaçlıyor. Bu doğrultuda çevreci üretime geçmek isteyen tesislere finansman desteği verilecek. Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, Dünya Bankası projeleri kapsamında 416,7 milyon dolarlık kaynak sunacak. Yönetmelik çerçevesinde sağlanacak olan bu destek ile sanayicilerin yeşil finansmana erişimi kolaylaştırılacak.
Çelik ve inşaat sektöründe dikkat çeken artış
Demir cevheri fiyatlarındaki artış, inşaat sektöründeki büyüme ve ücretli çalışan sayısının artması, ekonomide yaşanan önemli değişimleri gösteriyor. Türkiye Çelik Üreticileri Derneği’nin verilerine göre, demir cevheri fiyatları geçtiğimiz salı günü ton başına 100 doları aştı. Avustralya çıkışlı, yüzde 62 demir içeren cevherin fiyatı 100,5 dolara yükselirken, Çin ve Singapur piyasalarındaki vadeli işlemler de değer kazandı.
TÜİK’in Kasım 2024’e ilişkin inşaat üretim endeksi verileri, sektörde yıllık bazda yüzde 10,8 oranında bir büyüme olduğunu ortaya koydu. Bina inşaatında yüzde 14,3, bina dışı yapıların inşasında yüzde 8,3 ve özel inşaat faaliyetlerinde yüzde 0,9 oranında artış kaydedildi.
Ücretli çalışan sayısı ise aynı dönemde yıllık bazda yüzde 2,9 artarak 15 milyon 741 bin 665 kişiye ulaştı. Sanayi sektöründe çalışan sayısı yüzde 0,7 düşerken, inşaat sektöründe yüzde 6,3, ticaret-hizmet sektöründe ise yüzde 4,3 oranında yükseldi.