Yılın ilk dokuz ayında dış ticaret açığı geçen yıla göre %4,9 artarak 83,1 milyar dolardan 87,2 milyar dolara yükseldi. İhracatın itahalatı karşılama oranı da %69,3den %68,2’ye geriledi. İlk dokuz ayda ihracat geçen yıla göre %0,5 azalarak 188,099 milyardan 187,204 milyar dolara geriledi. İthalat ise %1,2 artarak 271.241 milyardan 274.432 milyar dolara çıktı. Bu arada Eylül ayında ihracatımız %,5 azalırken, ithalatmız da %14,8 geriledi.
TUİK’in verilerinde yer alan bazı rakamlara göre ilk sekiz ayın gelişmelerinde ham petrol ithalatımız, 2020’den itibaren Ocak – Ağustos döneminde ton olarak şöyle gelişti:
| Yıllar | 2023 | 022 | 2021 | 2020 |
|---|---|---|---|---|
| Miktar(ton) | 22.492.051 | 25.701.667 | 22.544.672 | 22.422.648 |
Geçen senenin aynı dönemine göre petrol ithalatımız miktar olarak %12,5 azalmış durumda. Bu gelişmenin petrol faturasında müspet etkisi olacağını varsaymak mümkün. (Hampetrol ithalat değeri 2002 yılı başından itibaren gizleme nedeniyle paylaşılmamaktadır. O nedenle rakamsal olarak etkisi konusunda bir fikir sahibi olmak mümkün değil.
Ocak-Eylül dönemi için fasıllara göre ithalata baktığımız zaman, ilk 10 sırayı alan kalemlerin toplamı 201,192 milyar dolara ulaşıyor. Bu da toplam 274,432 milyar dolarlık ithalatın içinde %73,31 oranına işaret ediyor.
| FASILLAR – İTHALAT | 000 $ |
|---|---|
| Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve türevleri bitümenli maddeler, mineral mumlar | 51 808 934 |
| Kazanlar, Makinalar mekanik cihazlar parçaları | 30 527 559 |
| Kıymetli taşlar – metaller | 26 799 103 |
| Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler | 22 851 269 |
| Elektrikli Makina ve cihazlar | 20 846 854 |
| Demir Çelik | 19 093 501 |
| Plastikler ve mamulleri | 12 706 329 |
| Organik kimyasal ürünler | 7 018 516 |
| Optik, foto, sinema ölçü kontrol aletleri | 4 794 597 |
| Bakır ve bakırdan eşya | 4 745 933 |
| TOPLAM | 201.192.596 |
| FASILLAR – İHRACAT | 000 $ |
|---|---|
| Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı | 22 330 235 |
| Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları | 18 705 280 |
| Mineral yakıtlar ve yağlar, vs | 11 536 389 |
| Elektrikli makina ve cihazlar, ses-görüntü | 11 314 292 |
| Kıymetli ve yarı kıymetli taşlar | 8 950 985 |
| Plastikler ve mamulleri | 7 936 586 |
| Örme giyim eşyası | 7 823 021 |
| Demir veya çelikten eşya | 7 455 808 |
| Demir ve çelik | 6 570 249 |
| Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı | 6 279 783 |
| TOPLAM | 108 902 627 |
Mineral yakıtlar ve yağlar her yıl olduğu gibi toplam ithalatın %18,88’ini oluşturarak ilk sıradaki yerini koruyor.
İhracatımızda ise ilk 10 sırayı alan fasılların toplam ihracatımız içindeki payının ortalaması %58,17 ile geçen yılın ortalaması seviyesinde.
Motorlu kara taşıtları ihracatımız 22,330 milyar dolar ile ilk sırada yer alıyor ve ihracatımızın %11,93’ünü oluşturuyor.
Demir ve çelik İhracatımız 6,570 milyar dolar ile 9. Sırada.. Örülmüş ve örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları ihracatımız ise toplam 14,102 milyar dolar.
Motorlu taşıtlarda 521 milyon dolar aleyhte bir ticaret gözlenirken, demir çelik’te ilk dokuz ayda 12,523 milyar dolar fazla ithalat yapmış bulunuyoruz.
Geçen yılın toplamında da bu rakam 12 milyar doların üzerinde idi.
İthalatımız ve ihracatımızda ilk 10 sırayı alan ülkeler ise aşağıdaki tabloda yer alıyor:
| İTHALAT 000 $ | İHRACAT 000 $ | ||
|---|---|---|---|
| Rusya erasyonu | 34 704 677 | Almanya | 15 904 221 |
| Çin | 34 397 091 | ABD | 11 007 184 |
| Almanya | 21 189 547 | İtalya | 9 156 039 |
| Gizli Ülke | 19 091 876 | İngiltere | 9 086 911 |
| İsviçre | 16 563 189 | Irak | 8 932 520 |
| ABD | 11 839 615 | Rusya | 8 321 276 |
| İtalya | 10 892 389 | Fransa | 7 709 709 |
| Fransa | 8 541 729 | İspanya | 7 486 067 |
| BAE | 8 307 060 | Hollanda | 5 707 625 |
| Güney Kore | 7 233 581 | BAE | 5 324 946 |
| TOPLAM | 172 760 754 | 88 636 498 | |
Toplam ithalatımızın %62,95’ini ilk 10 ülke ile gerçekleştiriyoruz. Rusya’dan ithalatımız 34,704 milyar dolar ile toplam ithalatımızın %12,65’ini oluşturuyor. Buna mukabil Rusya’ya ihracatımız 7,463 milyar dolar. İkinci sırada yer alan Çin’den ithalat 30,669 milyar dolar ile toplam ithalatın %12,41’ini oluşturmakta.
İhracat yaptığımız ülkeler arasında Almanya 15,904 milyar dolar ile ilk sıradaki yerini koruyor. Toplam ihracatımızın %8,50’sini Almanya’ya yapıyoruz. Onu 11,007 milyar dolar ile ABD takip ediyor. Toplam ihracatımızın %47,35’i olan 88,636 milyar doları ilk 10 ülkeye yapıyoruz. İtalya 9,156 milyar dolar ile ihracatımızda 3. sırada yer alıyor ve toplam ihracatımızdaki payı da %5,88.
Not: Rakamlar TUİK’in verileri esas alınarak değerlendirilmiştir.
