24 Temmuz 1908’de İkinci Meşturiyet’in ilanı ile birlikte basın üzerindeki sansür de kaldırılmıştır.
Her sene basın ve medya çalışanları tarafından Türkiye’de sansürün kaldırılmasının yıl dönümü olarak kutlanan, Basın Bayramı veya Basın Özgürlüğü için Mücadele Günü, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin 1948 yılında aldığı kararla Basın Bayramı olarak ilan edilmiştir. Bu yıl basında sansürün kaldırılışının 108. Yılını kutladı.
Sansürün kaldırılmasının tarihçesi
Padişah ikinci Abdülhamit’in saltanatı sırasında “İstibdat dönemi” diye adlandırılan dönemde gazetelerin ancak sansür memurlarının denetiminden geçtikten sonra yayımlandığı Osmanlı Devleti’nde, İkinci Meşrutiyet’in ilan edildiği 24 Temmuz 1908 günü, İstanbul’da çıkan bir avuç gazete, kendi aralarında sansürcüleri içeri sokmama ve gazetelerini sansüre yollamadan basma kararı vermişlerdi.
Bu olay, 24 Temmuz’un “Basın Bayramı” olarak kutlanmasına vesile oldu. Bir basın günü oluşturulması önerisi, 1946 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin kuruluşu ile gündeme geldi. Başlangıçta, Türkiye’de ilk gazetenin çıkış tarihinin Basın Bayramı olması düşünülmüştü. Ancak ilk gazetenin çıkış tarihi tartışma konusu oldu.
Kimileri 1831’de Takvim-i Vakayi’nin yayınlamaya başladığı günü Türkiye’de ilk gazetenin çıktığı tarih olarak kabul ederken, kimileri resmî gazete olduğu için Takvim-i Vakayi’nin ilk gazete sayılmayacağını, 1861’de çıkan Tercüman-ı Hakikat’in Türkiye’de ilk gazete olarak kabul edilmesi gerektiğini öne sürmekteydi. İlk gazete konusunda anlaşma sağlanamayınca gazeteci Refik Halit Karay, Osmanlı Devleti’nde İkinci Meşrutiyet’in ilan edilişinin yıldönümü olan 24 Temmuz gününü Basın Bayramı olarak kutlamayı önerdi.
24 Temmuz günü 22 yıl boyunca meslek örgütleri tarafından “Basın Bayramı” olarak kutlandı.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, 12 Mart 1971 Muhtırası sonrası baskıların İstibdat Dönemi’ni hatırlattığı gerekçesiyle “Basın Bayramı” ifadesinin kaldırılmasına karar verdi. “Basın Bayramı”, “Geleneksel Gazeteciler Günü ve Basın Özgürlüğü için Mücadele Günü” adını aldı.
