Türkiye’de kurumlar, ister istemez toplumun bütünü, çok boyutlu krizlerle sürekli muhatap olmak durumunda. Ekonomik, toplumsal ve siyasi nedenlerden oluşan krizler, krizlerle nasıl yaşanır konusunda çoğu zaman ağır bedeller ödeterek yaşamda ayakta kalmayı öğretiyor.
Bu koşulları yönetmek hiç de kolay değildir. Ancak hiçbir şey yapmayıp krizin etkilerini izlemektense ve razı olmaktansa bir kriz yönetim planı hazırlamak doğru yöntem olacaktır. İşletmeler kriz yönetimine nasıl yaklaşmalılar? Bir kriz yönetim planı içinde rasyonel karar verme ve bunları önceliklendirme, bir eylem planının oluşturulması, nakit akışının etkin yönetilmesi, kriz yönetimi için bir iletişim planının hazırlanması, satış ve pazarlama planının oluşturulması olarak sıralanabilir.
İyi hazırlanmış bir plan krizin kurum üzerinde yaratacağı etkiyi azaltma olasılığı düşecektir.
- Kriz yönetiminde ilk adımlar. Çalışanlarınızı önceliklendirin ve markanızın itibarını koruyun. Krize yanıt verirken operasyonlarınızı düzenleme çabalarınız içinde birden fazla öncelikle karşılaşacaksınız. Karar verme sürecinin merkezinde çalışanlar ve müşteriler olmalıdır. Bir krizin yaşandığı sırada çalışanlarınız ve diğer paydaşlarınız çok sayıda belirsizlikle karşılaşacaktır. Kaygı duydukları ve tedirgin oldukları konuları tartışmak amacıyla doğru zamanda ve iyi planlanmış bir biçimde iletişimini kurun. Karşılıklı olması gereken bu iletişim öncelikler arasında olmalıdır. Markanızın itibarını korumak için iletişimin büyük katkısı mevcuttur. Ekibiniz, yönetime ne ölçüde sağduyu sahibidir ve krizi yönetme sürecinde istekliliğine ve ısrarlı tutumuna dikkat edeceklerdir. Çalışanların gözünde kriz yönetiminde, yönetimin duruşu önem taşır. Hep birlikte, topyekün mücadele krizden en az hasarla kurtulmanın kritik bileşenlerindendir. Yapılması gereken işlerden biri ana işlevlerin tanımlanmasıdır.
Büyük resmin planlanmasında dikkat edilmesi gerekli olan adımlar;
a. Yaptığınız işin ana fonksiyonlarını belirleyin.
b. Anahtar role sahip olan müşteriler, tedarikçiler ve çalışanlar kimlerdir?
c. Yüksek düzeyli risk yönetimi planlaması için en iyi ve en kötü senaryoları ve modelleri oluşturun.
d. Nakit akışınız, insan kaynağınız, üretim ve dağıtım işlevleriniz üzerinde krizin etkilerinin neler olduğunu belirleyin.
Tekrardan ayağa kalkabilmek için kapasite yaratın. Krizin sonucunda işletmeniz köklü bir değişimle karşılaşabilir. Bu durum bazı yeni fırsatların karşınıza çıkmasına aracı olabilecektir. Yapılabilecekler arasında;
a. Yeni tedarikçilerin arayışı içinde olmak
b. Bir şeyleri yaparken yeni yöntemler denemek
c. Ürünlerinizi ve hizmetlerinizi müşterilerinize yeni yollarla-yöntemlerle sunmayı benimsemek
d. Çalışanlarınız arasında farketmediğiniz gizli kalmış yetenekleri ve yetkinlikleri keşfedin.
Kurumunuzu geleceğe hazırlamak ve direncini artırmak için yenilikler geliştirebilirsiniz.
Bir kriz döneminde eylem planı hazırlamak. Bir eylem planının hazırlanması adım adım yaklaşımı gerekli kılar. Anahtar konumda bulunan yeni adet alan mevcuttur.
- Bir aktivasyon planının taslağını hazırlayın. Eylem planının hazırlanmasında aktivasyon-harekete geçirme protokolünün değerlendirmesini yapın. Bu protokol çalışanların hangi koşullarda ne yapacaklarının net bir biçimde ortaya konmasını sağlamaktır. Kurumun büyüklüğüne bağlı olarak merkezi bir kriz yönetim ekibi oluşturabilirsiniz.
- Olası tehditleri anlayın. Eylem planınız üzerinde çalışırken öncelikle genel endüstriyi tehdit eden unsurları, ardından şirketinizi, yerel piyasa koşullarını, ürünleri, hizmetleri ve operasyonlarınızı etkileyecek konuları tanımlayın.
Krizle ilgili olarak mutlaka bilmeniz gereken şeyler;
a. Şirketinizin en hassas noktaları nelerdir; en çok etkilenen işlevler neler olacaktır?
b. Halihazırda krize yanıt verebilmek üzere kurumunuzda mevcut bir mekanizma mevcut mudur?
- Riskleri küçültün. Bir krizin kurum üzerinde yaratacağı potansiyel riskleri ve negatif etkileri önceden küçültme çalışmalarına girişin. Farklı risk senaryoları için nasıl yanıt verilebileceğine dair eylemleri tasarlayın. Kritik kaynaklarınızı tanımlayın. Özel malzemeler, özel nitelikler barındıran çalışanlarınızı ve olmazsa olmaz makine ve ekipmanlar nelerdir belirleyin. İşlerin normale dönmesi için gerekli olan zamanı hesaplayın.
- Ürünlerinizi ve insan kaynağınızı yönetin. Krize rağmen sunabileceğiniz ürün ve hizmetlerinizi tanımlayın.
- Önceliklendirme yapın ve eylem planını ortaya koyun. Talep tahmini yapın, kısa vadeli kaynakları tanımlayın.
- Yönet ve izle. Kaliteden ve güvenlikten taviz vermeksizin insan kaynağını ve malzeme kaynaklarınızı planın yönetiminde önceliklendirin.
- Tekrar et ve rafine et. Planınız hazır olduğunda güncel gelişmelere yanıt verdiğinden emin olmak için belirli aralıklarla gözden geçirme seansları düzenleyin. Planın yen oluşan ve gelişen risklere ve fırsatlara yanıt verip vermediğinden emin olun.
Krizin yarattığı olumsuz ve çaresiz bırakan psikolojide nasıl plan yapılabilir? Zor olduğunu kabul etmek gerekir. Ancak krizin etkilerini kurum üzerinde kontrol edebilmek ve bu süreçten en az zarar görerek çıkabilmek için planlama önemlidir ve bunun için de gerekli enerjiye de ihtiyaç duyulmaktadır. Başka çözüm mevcut değil.
