IPARD ifadesi aslında AB’nin aday ülkelere destek amacıyla oluşturulmuş “Katılım Öncesi Yardım Aracının” tanımıdır. Bu fon AB’nin sisteme uyum, işletmelerin birlik standartlarına ulaşması ve kırsalda refahı sağlama amacıyla oluşturmuştur. Söz konusu programı uygulamak üzere 2008 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) kurulmuş ve 2011 yılından itibaren fonlar kullanılmaya başlanmıştır. Şimdiye kadar iki periyot 42 ilimizde uygulanan IPARD I ve II Kırsal Kalkınma Programları kapsamında, bugüne kadar 25243 projeye hibe desteği verilmiştir.
Bu hibeler sayesinde hayvansal üretimden tarım ve su ürünlerinin işlenmesine, kırsal turizm ve arıcılıktan yenilenebilir enerjiye kadar çok geniş bir yelpazede ülkenin kırsal alanlarına destek sağlanmıştır. Bu projelerde hibe şeklinde destekler %50-70 arasında değişmektedir. Hibenin %75’i AB fonlarından %25 ise Türkiye bütçesinden karşılanmaktadır. 2011-2016 yıllarını kapsayan IPARD-I dönemini bütçesi AB tarafından Türkiye için ayrılan 873,9 milyon € ve Türkiye hazinesinin katkısı olan 291 milyon € ile birlikte 1,165 milyar € olmuştur. 2011 yılından beri Bakanlık olarak uyguladıkları IPARD I ve II Kırsal Kalkınma Programları kapsamında, bugüne kadar toplam 44,7 milyar Tl hibe desteği verilmiştir.
2024 yılından itibaren uygulanacak olan IPARD III Programında dönemin en büyük yeniliği ise bugüne kadar 42 ilde uygulanan IPARD Programı’nın uygulama 81 ile genişletilmiş olmasıdır.
IPARD III Programının 2024 yılında yayınlanması planlanan başvuru çağrı ilanları kapsamında desteklenecek projeler ile tarım-gıda ve kırsal kalkınma alanındaki yatırımlara toplam salt 2024 yılında 248 milyon € hibe desteği sağlanması öngörülüyor.
21 Mart 2024 Perşembe günü 66 milyon € bütçeli ‘Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması ile İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlara’ ilişkin 1. Başvuru Çağrı İlanını yayınlanacaktır. Yumurta işleme, yem bitkileri yetiştiriciliği, solucan gübresi üretimi ve tuzlu suda kültür balıkçılığı gibi yeni destek alanları da girişimcilerimize farklı konularda yatırım yapma imkanını sağlayacaktır.
- 66 milyon € bütçeli Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması; ile İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar için 21 Mart’ta,
- 80 milyon € bütçeli Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme için haziran ayında,
- 90 milyon € bütçeli Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar için temmuz ayında ve
- 12 milyon € bütçeli Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme (Açık Alanda Bitkisel Üretim Projelerine Yönelik Makine Ekipman Destekleri) için ağustos ayında çağrı yapılacak; başvuru dönemleri de sırasıyla mayıs, temmuz, ağustos ve eylül ayları olacaktır.
IPARD III’ün yalnız 2024 yılı çağrıları kapsamındaki hibe ile birlikte 450 milyon € yatırım gerçekleşmiş olacak ve 20 bin kişi civarında istihdam sağlanacağı tahmin edilmektedir. IPARD III Programı ile de 7 yıl içerisinde toplam 785 milyon € tutarında hibe desteği kullandırılmış olacaktır.
IPARD III kapsamındaki yeni alanlarda örneğin yumurta sektöründe zaman zaman arz fazlası yaşanıyordu. Toz ve likit yumurta üretimi yapan tesisleri de artık destekleme listesine alınmıştır. Aynı zamanda belediyelere yönelik kırsal altyapı desteği de devrede. Elektrik, yol ve su gibi alanlarda yüzde 100’e varan oranlarda hibe verilebilmektedir.
Ayrıca kırsal alt yapı yatırımları ve danışmanlık hizmetlerinin desteklenmesi gibi programa yeni dahil edilen sektörler ile yumurta işleme, yem bitkileri yetiştiriciliği, solucan gübresi üretimi ve tuzlu suda kültür balıkçılığı gibi yeni destek alanları da girişimcilere yatırım yapma imkânı sağlayacaktır.
IPARD Desteklerinden yararlanmak için bazı kriterler aranmaktadır. Proje sunarak destek alabilecek olan kişilerin bazı kriterler aranmaktadır: 18-65 yaş arasında olması, vergi sisteminde kayıtlı olması, lise, yüksekokul veya da lisans derecesinde ziraat eğitimi almış olması veya en az 3 yıllık tarım ve hayvancılıkla ilgisinin olması, proje ortamında en az 5 yıl ikamet etmesi, Ulusal Hayvan Kayıt Sistemine veya Ulusal Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı olması gibi…
IPARD projesinden yararlanan bir örnek: Amasya’nın Suluova ilçesinden F. Özuzma, yürüttüğü proje ile besi çiftliğini 250 büyükbaş kapasitesinde çıkardı. Et kalitesinin AB standartlarına çıkmasıyla piyasa fiyatlarının üzerinde satış yaptığını söyledi.
IPARD projelerinin ilk olarak bu yıl 81 ile yayılması nedeniyle bu proje ile ilgili başvuru noktaları bilinmeyebilir. İlk bilgiler Tarım ve Orman Bakanlığı İl Müdürlüklerinde bulunan IPARD irtibat noktalarından sağlandığı gibi gerekli evraklar da yine oradan sağlanabilir. Sistemin WEB adresi: https//www/tkdk.gov.tr/
